Istoričar Aleksandar Stojanović o Nediću: Hteo da vlada kao kralj

ZA razliku od uobičajenih polemika oko toga da li je Milan Nedić, srpski premijer za vreme Drugog svetskog rata, kriv za Holokaust i logore u Srbiji, istoričar dr Aleksandar Stojanović iz Instituta za noviju istoriju vidi njegovu krivicu u drugačijem kršenju međunarodnog prava. Nedić je želeo da vlada umesto kralja, ali su ga Nemci sprečili.

- Suprotno međunarodnim propisima, on je negirao pravni subjektivitet Kraljevine Jugoslavije, čiji je bio građanin i oficir, i zalagao se za srpsku državu - naveo je Stojanović u svedočenju pred Višim sudom u Beogradu, u postupku generalove rehabilitacije.

PROČITAJTE JOŠ: Nastavak procesa po zahtevu za rehabilitaciju Milana Nedića

Odgovoran je i za pokušaj menjanja državnog uređenja i pretvaranje Srbije u seljačko-zadružnu državu, na čijem čelu bi bio državni starešina, odnosno on, sa neograničenom vlašću. Njegova vlada izradila je nacrt novog uređenja, u kome se čak i ne pominje kralj Petar Drugi. Do ostvarenja ideje nije došlo jer su je Nemci stopirali.

Nedić je čak vodio pregovore sa Italijanima, iza leđa nemačkog okupatora, da se Srbija proširi na Sandžak, ali su i oni propali. Na dušu Nedićevoj vladi ovaj istoričar stavlja i gušenje autonomije univerziteta, izbacivanje predratnih profesora, kao i odnos prema Sinodu SPC i mitropolitu Josifu Cvijoviću, koji je menjao utamničenog patrijarha.

- Vlada je ulagala ogromne napore da uvuče SPC u kolaboraciju i građanski rat. Pošto je Sinod to odbio, usledile su represivne mere - rekao je Stojanović.

Sve ostalo što je radila Vlada bilo je puko sprovođenje naređenja nemačkih okupacionih vlasti.

PROČITAJTE JOŠ: ČUVENI AMERIČKI ISTORIČAR: NDH i Nedićeva Srbija nisu isto

- Antisemitske uredbe donele su nemačke okupacione vlasti, osim jedne koju je donela kolaboracionistička vlada. To je uredba o pripadanju jevrejske imovine Srbiji, ali i ona je doneta jer je Srpska hipotekarna banka morala da izda okupatoru ogroman kredit, a da garancija bude jevrejska imovina - svedočio je Stojanović.

POD NEMAČKOM KOMANDOM

SRPSKE vlasti nisu imale ingerencije ni nad svojim oružanim formacijama. Tako je Srpska državna straža formalno pripadala Ministarstvu policije, ali je organizovana kao Nemačka policija poretka i pod direktnom komandom Nemaca. Ljotićev Srpski državni korpus bio je podređen Vermahtu, dok je Specijalna policija Dragog Jovanovića bila podređena Gestapu i SS komandantu Augustu Majsneru, kaže Stojanović.