ŽUTE UBICE VREBAJU SA NJIVA: Srbija i dalje zasuta kasetnim bombama

POSLEDNjI rat na prostoru Srbije završen je pre gotovo dve decenije, ali iz tla i danas prete stotine ubojitih bombi, mina i raketa. Najsvežije procene i provere ukazuju da je više od 250 hektara naše zemlje zasuto samo neeksplodiranim kasetnim bombama koje su najopasnije za građane, a posebno za decu.

Pročitajte još: NATO U AKCIJI DA RAZORUŽA SRBIJU: Zapadu sad smetaju kasetne bombe

Prema evidenciji Centra za razminiranje koji se već godinama rve sa ovim problemom, najveće površine pokrivene "žutim ubicama" trenutno se nalaze kod Sjenice i u okolini Užica - oko 60 hektara ovih opština i dalje je zasejano kasetnim bombama.

Isti projektili na oko 50 hektara locirani su na prostoru Tutina i Bujanovca. Oznake za opasnost još uvek okružuje 19 hektara opštine Raška i 11 hektara nadomak Niša.

Poznavaoci ove problematike navode da je svaki rat u prošlom veku Srbiji ostavio poveliko breme neeksplodiranih mina i bombi.

Pored NATO agresije i dejstava devedesetih godina, redovno se otkriva municija iz borbi 1914-1918, kao i bombe iz Drugog svetskog rata. Poslednji slučaj otkrivanja i planskog uništavanja kasetnog projektila iz 1999. u niškom naselju Medoševac najbolje pokazuje svu otpornost uspomena iz burne prošlosti.

Pročitajte još: Palma: SB UN da istraži ko je Srbiju bombardovao kasetnim bombama

- NATO je delovao kasetnim bombama na više stotina lokacija u 16 opština u Srbiji, ne računajući opštine na Kosovu i Metohiji. Na ovom spisku su niške opštine Medijana i Crveni krst, kao i Kraljevo, Brus, Preševo, Bujanovac, Kuršumlija, Raška, Gadžin Han, Tutin, Sjenica, Čačak, Vladimirci, Knić, Stara Pazova i Sopot kod Beograda - nabraja direktor Centra za razminiranje Jovica Simonović. - U skladu sa međunarodnim standardima od 2003. godine, kada je Centar osnovan, do danas kasetna municija očišćena je sa ukupne površine od 1.125 hektara.

Deminer na zadatku

Sagovornik "Novosti" podseća i da su tokom oružanih sukoba na jugu Srbije od 2000. do 2002. godine paravojne formacije lokalnih Albanaca minirale veliku površinu zemljišta u ovom delu zemlje.

- Poslednjih šest godina u potpunosti su očišćena minska polja u opštini Preševo, kao i neke lokacije u opštini Bujanovac - objašnjava Simonović. - Sumnja se i da se, nakon požara i eksplozija u vojnim magacinima u Paraćinu, Kraljevu, Vranju, Leskovcu i Kragujevcu, van vojnih objekata još uvek nalaze različite vrste neeeksplodiranih ubojitih sredstava na površini od oko 1.850 hektara. U periodu od 2009. do danas u opštini Paraćin obavljeno je razminiranje prostora od 538 hektara.

Jovica Simonović

Čišćenje neekskplodirane municije zaostale iz ratova složen je i opasan posao. Osim što dugo traje, zahteva temeljnu pripremu i nosi veliki rizik, provera terena izuzetno je skup posao. Čišćenje jednog kvadrata površine zasejane kasetnom municijom ili nagaznim minama, zavisno od terena i konfiguracije, košta i više od jednog evra. Cena uklanjanja jedne rakete ili avio-bombe, prema gruboj računici, kreće se od 100.000 do 250.000 evra.

- Vlada Srbije je za operacije razminiranja mina u opštini Bujanovac za ovu godinu izdvojila oko 230.000 evra. Ovaj iznos biće preko Međunarodne fondacije za jačanje bebednosti ljudi (ITF), i uz pomoć SAD i Južne Koreje, uvećan tako da će biti sprovedeni projekti razminiranja u opštinama Bujanovac, Sjenica i Niš ukupne površine oko 750.000 kvadrata - kaže direktor Centra za razminiranje.

Simonović napominje i da će Ruska Federacija ove godine finansirati projekat uklanjanja neeksplodiranih ubojitih sredstava na prostoru koji je zagađen nakon požara i eksplozija u vojnom magacinu u Paraćinu. Radi se o lokaciji u opštini Ćuprija površine od 60 hektara.

PRETI I "DUNAVSKI VILENjAK"

OSIM na kopnu, neeksplodirane mine i bombe vrebaju i pod vodom. Od bombardovanja naše zemlje 1999. godine, neeksplodirane avionske bombe-rakete nalaze se u Savi i Dunavu na ukupno 11 lokacija.

Već dugo se sumnja da se u savskom koritu nedaleko od sremskog sela Jamena nalaze improvizovane minske naprave zaostale iz perioda sukoba 1991-1995. godine.

NAJVEĆI DONATORI

ZA proces uklanjanja neeksplodiranih mina i bombi od velikog je značaja saradnja sa stranim zemljama koje su i najveći finansijeri tzv. humanog razminiranja.

Među donatorima koji su izdvojili najveća sredstva za razminiranje mina, čišćenje kasetne municije i uklanjanje neeksplodiranih ubojitih sredstava u prethodnom periodu izdvajaju se SAD, Ruska Federacija, Norveška, Nemačka, Kanada, Irska, Češka, Španija.