Knjigom protiv zaborava genija iz Mačve: Prorok Miloš Milojević - o velikom srpskom filozofu

ZAŠTO je predat zaboravu Miloš Milojević (1840-1897), veliki srpski filozof, književnik, pesnik, ratnik, poliglota i rodoljub, a njegovo delo odavno skrajnuto, predmet je izučavanja raznih autora. Knjiga "Prorok Miloš Milojević", koju je objavio akademik SKANU, Dragoljub Drago Mirković, koji živi i radi u Bijeljini a rodom je iz Banjana iz Stare Hercegovine, doprinos je da se podseti na veliko delo tog genijalca rođenog u Mačvi.

Autor, svestan da su i drugi pisali o Milošu Milojeviću, kao i da na osvetljavanju njegovog značaja za srpski rod daje veliki doprinos istoimeno udruženje iz Crne Bare, predstavio ga je kako je mislio da je najbolje, pozivajući sve umne ljude da na tom polju neumorno, hrabro i posvećeno rade, "ne samo zbog njega, već zbog svih nas, i naših sadašnjih i budućih pokolenja".

PROČITAJTE JOŠ - Riznica podataka o srpskom identitetu

- Ovo je moj skromni doprinos vraćanju Milojevića na mesto koje mu pripada, na čemu radi vredno udruženje iz Crne Bare, koje nosi njegovo ime i drugi njegovi poštovaoci i sledbenici iz zemlje i rasejanja - kaže autor Mirković.

Milojević, rođen u Crnoj Bari, u ravnoj Mačvi, za života se borio svojski za svoje stavove, kao nepotkupljiva i dostojanstvena ličnost, kojoj je, iznad svega, bila važna istina o svom rodu i otadžbini. Pored ostalog, ukazuje autor knjige, nije imao dlake na jeziku. Tako je, ubrzo, posle poraza naše vojske na Đunisu, kao velikan i ratnik poručio kralju Milanu Obrenoviću: "Ovaj je rat Sveti rat, ali utoliki nesrećniji po nas što je ovako stidno i žalosno vođen". Kralj Milan je, da bi mu zapušio usta, izjavio da je sve što je Milojević dao bio veliki doprinos srpskoj stvari, okitivši ga ordenjem, Takovskim krstom prvog reda i Zlatnom medaljom za hrabrost!

PROČITAJTE JOŠ - Akademik Dragoljub Mirković iz zaborava otkriva delo Miloša Milojevića

Bio je nosilac i Takovskog krsta petog, četvrtog, trećeg i drugog reda, Srebrne medalje za hrabrost, Zlatne medalje za revnosnu službu 1878. godine, Kraljevskog ordena Svetoga Save, Spomenice ratova 1876. i 1877-1878. godine, Medalje crvenog krsta, Kraljevskog ordena Belog orla, Ordena društva Svetoga Save i Ordena rumunskog krsta.

- Ali, Milošu Milojeviću je bilo nemoguće zapušiti usta - priča Mirković. - Iako je posle ovih ratova krenula još veća hajka na njega, nastavlja da radi na svome delu. Krenuo je u najveći boj za srpsku istoriju, videvši da od vojske i posebno od politike Srbije nema ništa. Besplatno je delio brošure i knjige neoslobođenom srpskom narodu sa ciljem da ga ohrabri u borbi za očuvanje svog identiteta. U jednoj brošuri opisao je srpsko-turske ratove od 1876. do 1878. godine. Objavljuje drugu knjigu "Običaji ukupnog naroda srpskog", zatim "Običaji veliko Rusa", a sa ruskog jezika je preveo delo "Maljuta Skuratov" u dva toma, u kome je opisana ličnost iz vremena ruskog cara Ivana Četvrtog Vasiljeviča Groznog iz 16. veka, čija baka po majci je bila Srpkinja Ana Jakšić Glinska.

Miloš Milojević kao autor "Istorije Srbije" i veliki rodoljub

U tom periodu Miloš Milojević se najviše posvetio srpskim svetiteljima. Izdaje knjige "Naši manastiri i kaluđerstvo", "Služba Svete Petke Paraskeve srpske", "Dečanske hrisovulje" i "Pedeset i jedno pravilo službe Svetom Simeonu srpskom koje mu je napisao Sveti Sava srpski". Shvatio je značaj popisa naših svetitelja. Popisao je sve crkve i manastire na prostorima današnje južne Srbije, Makedonije, Stare Srbije, Bugarske, Grčke i Albanije. Istraživao je i ostatke uništenih crkvenih i manastirskih zdanja. Napisao je delo "Naše monahinje", u kom je zapisao sve što je bilo vezano za naše žensko monaštvo.

Jedno vreme boravio je u Leskovcu, na dužnosti direktora Gimnazije. A 1890. izabran je za profesora Velike škole za ruski jezik i književnost u Beogradu, da bi 6. oktobra iste godine zbog intriga i stalnih napada i zbog svoga neslaganja sa sistemom obrazovanja u Velikoj školi, bio premešten za profesora Prve beogradske gimnazije. Pored državnog posla, neumorno je radio...

Posle istraživačkih perioda zatvarao se u četiri zida pišući "Istoriju srpskog naroda", delo koje je imalo 4.500 stranica. Njegova knjiga "Odlomci iz istorije Srba", koja je pre 120 godina objavljena u Beogradu, sadrži samo mali deo od 400 stranica.

OSNOVAO DRUŠTVO "SVETI SAVA"

MEĐU brojnim društvenim angažovanjima, Miloš Milojević je 1886. godine osnovao Društvo "Sveti Sava". Koliko je ovo srpsko društvo bilo značajno za formiranje nacionalne svesti svedoči podatak da je austrijska vlada tražila njegovo zatvaranje. U istoriji Društva "Sveti Sava", najstarijeg aktivnog srpskog građanskog društva koje je navršilo 133 godine postojanja i rada - nigde nema imena Miloša Milojevića?!

- To je isto kao da govorimo o romanu "Braća Karamazovi" ne pominjući Dostojevskog ili da govorimo o "Gorskom vijencu" ne pominjući Njegoša - zaključuje akademik Mirković.