Večeras premijera nagrađivanog filma Dnevnik Diane Budisavljević: Dan sećanja na žrtve Jasenovca

Potresna priča o strašnom stradanju Srba i srpske dece istovremeno će premijerno biti prikazana i na Prvom programu Radio-televizije Srbije (RTS) večeras u 21 sat. Ovo izuzetno igrano-dokumentarno ostvarenje osvetljava nesvakidašnji herojski čin Diane Budisavljević, Zagrepčanke austrijskog porekla udate sa srpskog hirurga Julija Budisavljevića, koja je za vreme ustaškog režima u Hrvatskoj iz koncentracionih logora spasila od smrti i zbrinula više od 10.000 srpske dece. Ona je u svoju humanitarnu akciju krenula samo šest meseci posle uspostvaljanja NDH, u jesen 1941, kada je saznala da Srpkinje i Jevrejke sa decom odvode u logore u kojima umiru od zlostavljanja, gladi i bolesti. Koristeći svoje austrijsko poreklo, s nekolicinom prijatelja, započela je akciju koja se ubraja među najplemenitije podvige u Drugom svetskom ratu. A zahvaljujući njenoj detaljnoj kartoteci dečjih sudbina koju je vodila do 1945. godine, dokazana su monstruozna stradanja srpske dece, iako joj je komunistička vlast odmah posle oslobođenja nepovratno oduzela ovu dokumentaciju.

Dianin dnevnik, koji je posle njene smrti 1978. pronašla njena unuka, i na kojem se bazira potresna filmska priča koja će večeras premijerno biti prikazana na našoj i hrvatskoj nacionalnoj TV, svedoči o tom strašnom vremenu ustaških zločina. Srce ovog filma su bolni i dramatični iskazi glavnih aktera i svedoka tih događaja, preživele dece koje je Diana spasila - Nade Vlaisavljević, Milorada Jandrića i Živka Zelenbrza, koji su danas već stari ljudi na izmaku života.

Kako je rediteljka Dana Budisavljević izjavila u intervjuu, za "Novosti", pred beogradsku premijeru svog filma na festivalu "Slobodna zona" u novembru prošle godine, njena želja je bila da u Hrvatskoj započne realističnije sagledavanje istorije, i da se prestane sa lažima i manipulacijama o onome šta je bila NDH.

Foto P. Milošević

- "Dnevnik Diane Budisavljević" jako dobro govori da je NDH bila fašistička država, jedan sistem i režim utemeljen na rasnim zakonima. Ali, ono najstrašnije i najgore što se vidi u filmu jesu posledice tog režima, šta se događa kada neko sebe proglasi vrednijim čovekom od svog sugrađanina neke druge vere i nacionalnosti - deca skapavaju u logorima, stotine hiljada nevinih ljudi strada. Priča o Diani jasno govori o sistematskom dopremanju srpskog seoskog stanovništva s područja Korduna i Kozare u logore, i to je u ovom filmu vrlo konkretno, autentično i potresno. Prvo je to bio Loborgrad, u kojem su s decom bile zatočene Srpkinje i Jevrejke, a zatim logor Gradiška, gde su ustaše razdvajale majke i decu. U delu hrvatske javnosti, nažalost, iz godine u godinu, ta istorija Drugog svetskog rata pokušava se "prekrojiti" i prikazati kao da NDH nije bio zločinački projekat, da su ustaše bile isto što i partizani, što ih amnestira za zločine koji su počinili, a te manipulacije na čitavo društvo u Hrvatskoj stavljaju jednu opasnu i lošu etiketu - rekla je Dana Budisavljević, ističući da je za svoj film uspela da pronađe svu istorijsku dokumentaciju i arhivu koja potvrđuje Dianin dnevnik.

Stradanje srpske dece

PROJEKCIJE U SREDNjIM ŠKOLAMA

FILM "Dnevnik Diane Budisavljević" osvojio je tokom 2019. više od 15 nagrada na regionalnim i svetskim festivalima (šest Zlatnih arena u Puli, nagrade u Kotbusu i Jerusalimu za najbolje ostvarenje, nagrade publike u Puli, na "Slobodnoj zoni"...). Uloga Diane glumici Almi Prici donela je nagrade Zlatni Orion i Zlatni studio, a film je okupio najbolju glumačku ekipu iz regiona, u kojoj su i Mirjana Karanović, Tihomir Stanić, Ermin Bravo, Igor Samobor, Livio Badurina, Krešimir Mikić... U bioskopima, film je videlo više od 80.000 gledalaca, a počeo je da se prikazuje i u nekim hrvatskim srednjim školama. Te projekcije vratiće se u "školske klupe" čim se situacija posle pandemije virusa korona normalizuje.

Milorad Jandrić