Beogradske priče: Zdanje koje pamti stare oficire

Ovu priču pripoveda nam Zoran Dokić, jedan od gradskih kolekcionara i zaljubljenika u beogradsku vojnu prošlost. Bezbroj "suvenira" iz vojničke istorije prestonice krase njegove vitrine, a ovog puta smo se vratili među vojničke i oficirske potrepštine, koje su starešine mogle da nabave u ovoj zgradi.

- Ministarsko vojno je davne 1883. godine odlučilo da propiše tip i izgled oficirske uniforme, a tada je doneta i odluka da oficiri i dodatnu opremu nabavljaju o svom trošku. Tako je ostalo sve do Drugog svetskog rata - kaže Dokić. - Industrija je bila nerazvijena, pa se sve nabavke uglavnom obavljaju u inostranstvu. Na kraju, 1899. godine osnovana je Oficirska zadruga, kao akcionarsko društvo. Tako je starešina mogao da uloži određen zalog za naplatu eventualne potražnje, a članstvo u Zadruzi garantovalo je kupovinu uniformi i opreme kroz pristojne kredite.

Zdanje Oficirske zadruge osmišljeno je, nimalo slučajno, sa lokacijom u blizini Oficirskog doma (današnjeg SKC), kao i drugih važnih vojnih zgrada u okruženju.

PROČITAJTE I: Beogradske priče: "Prvenac" kao "mali zmaj"

Posle Prvog svetskog rata mnogi trgovci i fabrikanti bave se proizvodnjom artikala koji su bili potrebni vojsci, a reklamiraju se u tadašnjim vojnim časopisima potput listova "Ratnik", kao i "Mornarički glasnik" i "Vazduhoplovni glasnik".

Oslobodioci Skoplja

Dokić nam prilaže fotografije i predmete koji su svojevrstan vremeplov u doba o kojem pričamo. Ističe fotografiju naših vojnika snimljenih u Skoplju 1912. godine, kada je naša vojska oslobodila ovaj grad od Turaka u Prvom balkanskom ratu.

Potom vidimo i oficirske oznake na kojima su jasno i čitko ugravirana slova koja označavaju da ih je starešina nabavio upravo preko Oficirske zadruge. Tu su jedan dvogled, potom epolete, kao i oznake koje su imali na reverima uniformi.

Posebno su interesantne signature, kako ih Dokić označava, koje su nosili pripadnici voda Automobilske jedinice.

Gardijski oficir / Uniforma iz 1945.

Posle Drugog svetskog rata Oficirska zadruga je promenila ime u "22. decembar", a potom u "Jedinstvo". Došli su drugo uređenje i drugačija pravila za starešine. Na kraju je vojska napravila dogovor sa fabrikom "Kluz" koja je potom postala jedna od najpopularnijih u Jugoslaviji. Njena vojna proizvodnja bila je praćena svetskim ugledom.

Epolete

"KLUZ" I PADOBRANI

VOJNO odeljenje "Kluza", koji je osnovan 1947. godine, šilo je sportske, ali i vojne padobrane.

Izvozili su u mnoge zemlje sveta, a njihovi teretni padobrani bili su posebno kvalitetni. Kako kaže naš sagovornik, osamdesetih godina izvozili su čak u SAD, a četiri "Kluzova" specijalna padobrana mogla su bezbedno da prizemlje ceo tenk.

Signature automobilske jedinice