disidenti
''POLJUPCI SMRTI'' U TAJNOJ ARHIVI: Knjiga Slobodana Kljakića o srpskim disidentima i razračunavanjima komunista sa neistomišljenicima
MRŽNJA i podlost prevernika prema dojučerašnjem istomišljeniku nemaju ni mere ni granica - ovom rečenicom Milovana Đilasa, verovatno najpoznatijeg jugoslovenskog disidenta, Slobodan Kljakić, novinar i publicista, otvara priče o "otpadnicima" od režima, kritičarima i "jereticima", objavljene u knjizi "Srpski disidenti", koju je objavila "Vukotić medija".
20. 03. 2022. u 10:26
ISTORIJSKI DODATAK - SUDANIJE BRANKA ĆOPIĆA: Najčitaniji posleratni pisac je bio pod budnim okom UDBE
Tito je u Ćopićevoj priči video aluziju na najviše rukovodstvo i rekao da on lično takvo pisanje neće dozvoliti
20. 11. 2021. u 17:14
ISTORIJSKI DODATAK - SUDIJE ZA PREKRŠAJE U LITERATURI: Pomeranje pozornice obračuna Saveza komunista sa književnim glasilima
SREDINOM šezdesetih godina sporovi između pisaca, a posebno sporovi između književnika i Partije, vođeni su u bitno izmenjenim prilikama. Proces demokratizacije kulture i književna praksa doprineli su da bivše konfrontacije između "realista" i "modernista" postanu prevaziđene. U publicističkim, filozofskim i književnim tekstovima sve više je na delu kritički duh koji dolazi u sukob sa zvaničnom politikom. Na drugoj strani, u ovom periodu, pored javnih osuda raznih pojava u duhovnom stvaralaštvu, sve više se primenjuju administrativne mere, pre svega u oblasti filma i literature.
19. 11. 2021. u 17:14
ISTORIJSKI DODATAK - KO TO PEVA O ANĐELIMA I MUZAMA: Kako je Gradski komitet SK Beograda disciplinovao književnike
ZBOG nagomilanog nezadovoljstva stanjem u partijskoj organizaciji i Udruženju književnika Srbije Gradski komitet Beograda krajem 1958. godine osniva komisiju koja će tokom naredna dva meseca brižljivo prikupljati materijal i obaviti razgovore sa nizom pisaca. Komisiju su sačinjavali Milan Rajačić, Vladan Bojanić i Milojko Drulović.
18. 11. 2021. u 17:14
ISTORIJSKI DODATAK - ŽEĐ ZA SKIDANJEM OKOVA DOGMATIZMA: Protivrečni događaji u posleratnom književnom životu u Srbiji
SREDINOM pedesetih godina prošlog veka književni život u Srbiji bio je veoma buran, ispunjen nizom protivurečnih događaja. Podsetimo, početkom 1954, zbog Đilasovih tekstova, zabranjen je 13. broj "nadstranačkog" glasila, časopisa "Nova misao", pokrenutog 1953. posle ukidanja međusobno zaraćenih listova ,,"Književne novine" i "Svedočanstva".
17. 11. 2021. u 17:14
ISTORIJSKI DODATAK - PISCI PRED SUDOM PARTIJE: Paralelna strana istorije - sporovi između književnika i partije u Srbiji 1945 – 1990.
U ISTORIJSKOM arhivu Beograda čuva se oko 1.200 kucanih stranica, formata A4, zapisnika i stenografskih beležaka, sa zatvorenih sastanaka partijske organizacije i aktiva beogradskih pisaca komunista od 1954. do 1974. godine, preuzetih iz Fonda Gradskog komiteta Saveza komunista Beograda.
16. 11. 2021. u 17:14
ISTORIJSKI DODATAK - TRAJAN OBLIK OTPORA REŽIMU: Značaj delatnosti Odbora za odbranu misli i slobodu izražavanja
JEDNO od zadivljujućih obeležja ovog odbora, koji su činili izuzetno ugledni ljudi, od kojih su trinaestorica bili članovi Srpske akademije nauka i umetnosti, bilo je i njegovo relativno dugo trajanje.
14. 11. 2021. u 17:14
ISTORIJSKI DODATAK - STALNO PODOZRENJE PREMA SRBIMA: Predlog za slobodno i kritičko preispitivanje istorijske uloge Josipa Broza Tita
PETOGODIŠNJI rad Odbora za slobodu misli i izražavanja praktično je krunisan Predlogom za slobodno i kritičko preispitivanje istorijske uloge Josipa Broza Tita, u vreme kada se vlast još slepo držala parole I posle Tita-Tito!, koji je 27. juna 1988. godine, upućen svim najvišim državnim i partijskim forumima.
13. 11. 2021. u 17:14
ISTORIJSKI DODATAK - OSVETA DRSKOM PESNIKU: Stradanje Ivana Gađanskog zbog stihova o lopovima i lopovlucima
ZBOG višegodišnjeg progona srpskog pesnika Ivana Gađanskog, Odbor za odbranu slobode misli i izražavanja, obratio se 5. juna 1989. Anti Markoviću, jugoslovenskom premijeru, predsedniku ondašnjeg Saveznog izvršnog veća širim pismom, kako bi ga potanko upoznao sa stradanjem Gađanskog koji je izbačen sa posla krajem februara 1986. godine:
12. 11. 2021. u 17:14
ISTORIJSKI DODATAK - MANIPULACIJE SVEDOCIMA: Izveštaj o preispitivanju sarajevskog suđenja muslimanskim intelektualcima
VEĆ smo naveli da je posebna radna grupa Jugoslovenske koordinacije institucija za zaštitu ljudskih prava, u sastavu Vladimir Šeks, Drago Demšar, Kosta Čavoški i Pavluško Imširović, 1. decembra 1989. sačinila Izveštaj za preispitivanje Sarajevskog procesa koji se odvijao u julu i avgustu 1983. godine. Na početku ovog dokumenta je navedeno sledeće:
11. 11. 2021. u 17:14
ISTORIJSKI DODATAK - MONTIRANI POLITIČKI PROCESI: Odbor je uzimao u zaštitu pojedince bez obzira na njihovu pripadnost i opredeljenja
U PRETHODNA dva "Istorijska dodatka" posvećena Odboru za slobodu misli i izražavanja koji je petogodišnji život započeo 10. novembra 1984. godine, iznet je i niz činjenica koje svedoče o njegovom nedvosmisleno jugoslovenskom karakteru i delovanju na teritoriji čitave Jugoslavije u odbrani ljudskih prava, slobode misli i govora svih građana, bez obzira na njihovu nacionalnu, versku i ideološku pripadnost i opredeljenja.
10. 11. 2021. u 17:14
ISTORIJSKI DODATAK - TEMELJ ZA OSNIVANJE STRANAKA: Petogodišnja aktivnost beogradskog Odbora za slobodu misli i izražavanja
BURNA decenija od 1980. do 1990. godine, osmotrena sa solidne vremenske distance, ostaje do danas kao neka vrsta posebno uzornog i izazovnog vremenskog perioda, u kome je sled vrlo dramatičnih zbivanja na svim poljima društvene i državne organizacije, kao i u sferi politike i u svetu ideja, učinio da ta decenija bude gotovo neiscrpan izvor za istraživanja u okviru raznih grana, ne samo socijalnih nauka.
09. 11. 2021. u 17:14
ISTORIJSKI DODATAK - ŠTO SE VIŠE MENJALO, SVE VIŠE BILO ISTO: Predlog jugoslovenskoj skupštini za uspostavljanje političke demokratije
PORED bavljenja učestalim slučajevima progona zbog delikta mišljenja i srodnih krivičnih dela, ispravljanjem dotadašnjih sudskih i vansudskih nepravdi i nasilja, Odbor za odbranu slobode misli i izražavanja je uputio Skupštini SFRJ tri predloga za ustavnu reformu: za uspostavljanje vladavine prava, uspostavljanje političke demokratije u SFRJ i uspostavljanje stvarne ravnopravnosti naroda Jugoslavije.
06. 11. 2021. u 17:14
ISTORIJSKI DODATAK - HRABROST U PROMUKLIM VREMENIMA: Odbrana osnovnih tekovina civilizacije iz slikarskog ateljea
KAO kolegijalno telo, Odbor za odbranu slobode misli i izražavanja je isključivo pretresao goruća pitanja i donosio odluke na svojim sednicama, koje su se održavale u potkrovlju Srpske akademije nauka i umetnosti, u ateljeu tada našeg najpoznatijeg slikara Miće Popovića.
05. 11. 2021. u 17:14
ISTORIJSKI DODATAK - ZATAMNJENJE ISTORIJSKE ISTINE: Angažovanost Odbora povodom zabrana dela nepodobnih pisaca
JEDAN od dalekosežnih oblika zatiranja slobode mišljenja, koji je pogađao samo prave stvaraoce, pisce i publiciste, bila je zabrana objavljivanja, uključujući i zabranu već objavljenih knjiga ili članaka u novinama i časopisima.
04. 11. 2021. u 17:14
ISTORIJSKI DODATAK - BORBA ZA GRAĐANSKA PRAVA: Beogradski intelektualci su odlučili da osnuju Odbor za odbranu slobode misli i izražavanja
DANA 10. novembra 1984, tačno pre 27 godina, na adrese Skupštine SFR Jugoslavije i SR Srbije, kao i na adrese četrdesetak redakcija jugoslovenskih listova i radio-televizijskih stanica, stiglo je pismo o kome se munjevitom brzinom proneo glas, uz ostalo i zato što je fotokopije tog teksta mnogim pojedincima u Beogradu odmah razdelio neumorni Ilija Moljković, višegodišnji, aktivni borac za ljudska prava i radikalni kritičar moralne kvareži društva, društvenih i državnih ustanova, medija i, pogotovo, partijskih i državnih vrhuški, slepih za dubinu društvene krize, okrenutih očuvanju sopstvenih privilegija.
03. 11. 2021. u 17:14
ISTORIJSKI DODATAK - SEME INTELEKTUALNE BUNE U SRBIJI: Trideset sedam godina od osnivanja Odbora za odbranu slobode misli i izražavanja
IZ današnje perspektive, posle nepune četiri decenije, nesporna je ogromna uloga Odbora za odbranu misli i izražavanja, u artikulisanju otpora jednostranačkom monopolu vlasti, koja se pod plaštom delegatskog sistema preobratila u neodgovornu oligarhiju republičkih i pokrajinskih partijskih rukovodstava.
02. 11. 2021. u 17:14
ISTORIJSKI DODATAK - PROGON I ODMAZDA NEISTOMIŠLJENIKA: Hapšenja, gubitak posla, oduzimanje pasoša zbog kritičkih reči
DANAŠNJEM, pogotovo mlađem čitaocu biće zaista neobično kada, čitajući ovo štivo, sazna da su pre samo 37 godina građani tadašnje zajedničke jugoslovenske države kažnjavani lišavanjem slobode, gubitkom posla, oduzimanjem državljanstva ili uskraćivanjem putne isprave zbog objavljene knjige ili napisa u novinama, kritičke reči na javnom skupu, privatnih razgovora u stanu, pevanja navodno nacionalističkih pesama, držanja u kući i čitanja prokazanih knjiga, letaka i časopisa, okupljanja zarad razgovora o aktuelnim političkim pitanjima i držanja u kući slika navodnih neprijatelja naroda i države.
31. 10. 2021. u 17:14
ISTORIJSKI DODATAK - TIHA REPRESIJA DOVODI DO AUTOCENZURE: Članovi Odbora su bili jednoglasni da šire koncept slobode
NA SASTANKU su razmatrana sledeća pitanja: 1. dosadašnja delatnost Odbora 2. prijem i odjek u javnosti 3. predstavke upućene Odboru 4. buduća delatnost Odbora 5. mogućnost daljeg proširivanja Odbora 6. razno
30. 10. 2021. u 17:14
ISTORIJSKI DODATAK - U LUDNICU ZBOG PRIJAVE PROTIV TITA: Zloupotreba psihijatrije u političke svrhe
MOŽDA najveće poražavajuće iznenađenje s kojim smo se tokom svog petogodišnjeg delovanja suočili bila je zloupotreba psihijatrije u političke svrhe, koja je inače praktikovana u Sovjetskom Savezu, a po svoj prilici i u drugim istočnoevropskim zemljama.
29. 10. 2021. u 17:14
ISTORIJSKI DODATAK - SLOVENCI I HRVATI NEĆE SA SRBIMA: Predistorija osnivanja Odbora za odbranu slobode misli i izražavanja
KLJUČNI činioci koji dovode do osnivanja neke značajnije ustanove ili do nekog prelomnog poduhvata po pravilu su dvojaki. Jedno su dramatične okolnosti koje kao izazov nalažu odgovarajuće činjenje, a drugo su odvažni i preduzimljivi ljudi koji se na takav izazov odazivaju. Tako je bilo i prilikom obrazovanja Odbora za odbranu slobode i misli izražaanja.
28. 10. 2021. u 17:14
ISTORIJSKI DODATAK - OTPOR POVAMPIRENOM STALJINIZMU: Kako je 1984. godine orvelijanstvo izronilo u SFR Jugoslaviji
ČINILO se da je baš veselo počela 1984. godina u Jugoslaviji. Održane su Zimske olimpijske igre u Sarajevu, na ponos nacije, u sjaju i do tada neviđenom glamuru, uz besprekornu organizaciju koja je zemlju od 8. februara kada su igre otvorene, do 18. februara kada su zatvorene, stavila u centar pažnje svetske javnosti, uz nepodeljene aplauze i ushićene čestitke domaćinima
27. 10. 2021. u 17:14
ISTORIJSKI DODATAK - OTPOR SATIRANJU SLOBODE MIŠLJENJA: Kako su beogradski intelektualci ustali u odbranu osnovnih tekovina civilizacije
Pojačana represija u 1984. godini dobrim delom predstavlja reakciju na period 1981–1983, kada je, posle smrti Josipa Broza Tita, došlo do sve izrazitijeg kritičkog suočavanja s dubinom i razmerama društvene krize.
26. 10. 2021. u 17:14
