Nikola Malović: Književnosti nema bez Boga, ljubavi i smrti

Tačno pred Božić, izdavačka kuća “Talija” iz Niša objavila je “Srpske božićne priče” - zbirku antologijskih priča srpskih pisaca na temu Božića. Urednik Despot Despotović odabrao je 26 pisaca, među kojima su Branislav Nušić, Borisav Stanković, Simo Matavulj, Jovan Dučić, Miloš Crnjanski, Milorad Pavić... ali je, kuriozitetno, samo Nikola Malović - srpski pisac iz Boke kotorske - živ.

Jedan od dva najveća hrišćanska praznika - Božić, počesto se opisuje kao dan praštanja, darivanja i ljubavi, a srpski su pisci uveli i motiv ljudske nevolje, jer je nekim junacima uskraćena lepota Božića. Nušićevi i Sremčevi junaci su komični, Stankovićevi vezani za njegovo Vranje... sve do Malovića, čija se “Božićna priča” dešava u Kotoru.

* Kako se osećate kao jedini živi pisac među 25 neumrlih velikana?

- Počastvovan sam već izborom, a posebno temom koja nas je ujedinila. Motiv Božića inspirativan je vjekovima, te su mu pisci uvijek poklanjali dostojnu pažnju. Zašto? Zato što su pisali o toploj metafizici u koju vjeruju.

* Srpske božićne priče kazuju i o jadu, tugama i nesrećama koje nas okružuju u prazničnim danima radosti i darivanja. O čemu govori vaša priča?

- Moja storija jedina u zbirci zapravo nosi naslov “Božićna priča”, čime zaokružuje cjelinu jer je deboto poslednja. Glavni junak je naš najpoznatiji malakolog, stručnjak za školjke, koji tokom žarkog ljeta u jednoj uvali pronalazi najrjeđeg puža na svijetu, Murex Victoria, koji je purpuronosan, i iz koga do kraja priče uspijeva da dobije kap najskuplje boje na svijetu, po recepturi starih Feničana - da bi, nakon božićne liturgije u Crkvi Sv. Nikole u Kotoru, iz apotekarski male bočice, jagodicom prsta nakarminisao usne svoje žene. Jer su tog trenutka prestali svi postovi, i gastronomski i tjelesni.

PROČITAJTE JOŠ - Dodeljeno priznanje za roman "Zabluda Svetog Sebastijana"

* Teološke teme vama nisu strane. Vi ih programski često podvlačite...?

- Zaista mislim da je svaki roman koji dobije NIN-ovu nagradu a ne oslanja se na tri vječite megateme kao na tri kičme - na Boga, ljubav i smrt - dugoročno štetan primjer, i da prstom ako i pokazuje na autora, više potkazuje članove žirija poimence.

* Pisac ste istančanog jezika koji je prvi u srpsku književnost uveo more romanizama - reči koje koriste samo naši primorci. Kog biste našeg živog pisca izdvojili zato što insistira na jeziku, na rečima i na rečenici?

- To bi svakako bio živi klasik, Goran Petrović, zaslužni dobitnik NIN-ove nagrade. On je učio srpski jezik iz šestotomnog Rečnika Matice srpske, a ja sam nadogradio ono što je govorilo 10 generacija mojih obalnih predaka.

* Kakav je vaš odnos prema crnogorskom jeziku?

- Crnogorski jezik lingvistički ne postoji.

* Šta u aktuelnom trenutku podrazumeva doslednost u izjašnjavanju po kome ste vi “srpski pisac iz Boke kotorske”?

- Deklarativno time pravim odmak od oficijelne Crne Gore iz više razloga. Boka kotorska se direktno ujedinila sa Srbijom 1918. jer nije ni bila dio Crne Gore. Boka kotorska je nelegalno pripojena Crnoj Gori 1945. To su razlozi da se kao Bokelj izdvojim iz danas Srbiji veoma nenaklonjene bivše jugoslovenske republike, i da kao srpski pisac djelima mašem s nulte nadmorske.

MORSKI RAM

* Za vaše se ime u srpskoj književnosti vezuje i primorska geografija. Nje je čitalac sa kontinenta poslovično žedan. Nedostaje li našem senzibilitetu više mora?

- Često odgovaram na pitanja da li će ram mojih romana uvijek da bude morski i bokokotorski. No uvijek moram da nešto kažem i kontrapitanjem: šta bi srpska književnost dobila ako bih se i ja tematski preselio na kontinent? Simo Matavulj, recimo, nije mnogo dobio sličnim preseljenjem. I dalje je najpoznatiji po “Povareti”, primorskoj priči.