Odlazak popečitelja

JOVAN Sterija Popović je u Srbiji, kao ministar prosvete, proveo devet godina i osnovao sve važne kulturne institucije - Akademiju nauka, Čitalište, Narodni muzej... Jovan Sterijin Popović je završio život u rodnom Vršcu, ojađen i demoralisan.

Predstava sa podnaslovom "Sterijin put u Srbe", u režiji mladog reditelja Bogdana Jankovića, slika je Sterijine golgote u večitim previranjima srpskih dinastija, o procepu između politike i prosvete (kulture), koji je nepremostiv. Veliki kvalitet ove predstave Narodnog pozorišta iz Užica je da je dokumentarna, a da, uprkos ozbiljnoj temi i svojoj svedenosti - nije monotona. Naime, baveći se poznatim karakterima: Knez Mihailo Obrenović (Dušan Radojičić), knez Aleksandar Karađorđević - Hadži Nemanja Jovanović), Milovan Spasić - (Branislav Ljubičić), Toma Vučić Perišić (Igor Borojević), Katarina Ivanović (Tanja Jovanović) i Vuk Karadžić (Slobodan Ljubičić), reditelj je, uz veliku pomoć nadahnutih aktera, postigao dramsku napetost, koja se stvorila u asocijaciji na istinu da "što ga više menjaš, sve više ostaje isto"!

Pročitajte još - POZORIŠNA KRITIKA: Urnebesna tragedija ili kako bismo je danas čitali

Vahidin Prelić, kao Jovan Sterijin Popović, bio je tačan i jezički, i psihološki. Kroz njegovog Steriju, s pravom zbunjenog u političko istorijskim igricama, gde ne zna ko i sa koje strane utiče, čvrsto se drži realističko uporište predstave, uprkos pomeranju ka epskom teatru, u izvrsnim songovima (kompozitor Miroljub Aranđelović Rasinski). Ova mala "brehtijanska" nota uspostavila je koronu večnog trajanja pojava, koje i danas muče Srbiju (politička mutljavina, na štetu nacionalnog ponosa), i dala nužnu umetničku metaforu tekstu, koji je precizan, ali u samom dijalogu scenski nužno statičan.

Scena Marijane Zorzić Petrović je, kao uvek, svojom vertikalom dala neki čudan "gornji rakurs" zbivanju, dajući mu neophodnu dinamiku u razmeni sukobljenih mišljenja. Scenski pokret Ivice Klemenca je tu takođe bio delotvoran.

U okvirima svog scenskog zadatka, koji je reditelj precizno i promišljeno postavio, vrlo zanimljiv je bio Igor Borojević (i lik koji tumači je žovijalan), Tanja Jovanović je slikarku i učenu ženu nadahnula unutrašnjom lepotom i duhom, a Slobodan Ljubičić je, odličnom dikcijom i sa pokrićem branio uvek na proveri Vukove stavove.

"Serbio, zemljo roda moga" nije bila "predstava predavanje", a imala je i pozorišno, i istorijsko pravo da to bude. Ona je, zahvaljujući misiji, koju ima Milovan Vitezović, koji brani od zaborava i pojednostavljivanja događaje i likove iz srpske istorije, koji nisu uvek bili u pravu i zahvaljujući rediteljskoj inventivnosti Bogdana Jankovića, uz pomoć raspoloženih saradnika užičkog teatra, bila uzbudljiv umetnički čin, koji je svojom slojevitošću pokrenuo ponovo crne misli o istini, kako prolaze (prosvetiteljski, kulturni) proroci u Srbiji.