Otkriven hram Nemanjića na Venčacu!

NEOČEKIVANO, arheolozi Narodnog muzeja u Aranđelovcu otkrili su ovih dana monumentalnu srednjovekovnu crkvu na Venčacu, koja arhitektonski pripada istom stilu kao zadužbine kralja Milutina i Cara Dušana, Gračanica i Sveti arhangeli!

Muzealci su na lokalitetu Dvorine tragali za ostacima dvora poslednjeg srpskog despota Pavla Bakića iz 16. veka, a našli ruševine dva veka starijeg hrama, s ostacima fresaka oslikanih rukom velikog majstora. Arheolog, docent dr Dejan Radičević, sa Filozofskog fakulteta u Beogradu, smatra da je reč o zadužbini nekog visokog plemića ili samog vladara, a po vremenu gradnje to bi mogli biti kraljevi Milutin, Stefan Dečanski ili sam car Dušan.

- Nigde u Šumadiji do sada nije pronađena ovakav monumentalni hram u srpsko-vizantijskom stilu - kaže Vladan Milivojević, kustos Narodnog muzeja u Aranđelovcu. - Po narodnom predanju ovde su se nalazili dvori despota Bakića, a Narodni muzej iz Beograda je više puta izvodio njihova iskopavanja. Međutim, areholozi tada nisu ni slutili da se pravo otkriće krije nekoliko desetina metara dalje u šumskom gustišu. Međutim, kad je u ostacima dvora Bakića otkriven kamen s ostatakom freske, aranđelovački muzealci su posumnjali da potiče iz neke obližnje crkve.

- Otkrili smo zapis generala Jovana Miškovića, junaka srpsko-turskih ratova i velikog istraživača iz 19. veka, koji beleži predanje da se na Dvorinama nalazila crkva posvećena Svetom Iliji - kaže.

- Analizirali smo konfiguraciju terena i nadgrobne spomenike, među kojima je bilo mnogo memernih srednjovekovnih monolita. Počeli smo da kopamo oko njih i naišli na velike zidove i ostatke izuzetnih fresaka. Zasada se može reći da je crkva bila široka najmanje 13 metara i duža od 20 metara, što je čini vrlo velikom za doba srednjeg veka.

Vest o otkriću je prostrujala kroz Aranđelovac i u pomoć muzealcima su priskočili mnogi građani. Arheološki lokalitet na Venčacu je posetio i vladika šumadijski Jovan, a po njegovom mišljenju otkrivena crkva bila je sedište Venčačko-rudnike mitropolije u 17. veku.

- Ta spontana pomoć i interesovanje pokazuju ljubav našeg naroda prema svojoj baštini - kaže Darko Pavlović, direktor Narodnog muzeja u Aranđelovcu. - U raščišćavanju i uređenju lokaliteta učestvovala su udruženja građana "Pavle Bakić" i "Tragovi", studenti Visoke tehnološke škole, firma "Geopiramida" obavila je geodetska snimanja, ogromnu pomoć dale su firme "Omia Venčac" i "Grini" iz Orašca. Oni time rade i za budućnost Aranđelovca, jer smo uvereni da će Dvorine postati izuzetna turistička destinacija.

DANAS izgleda zagonetno zašto je tako monumetalna crkva na Dvorinama pravljena u šumi, daleko od naselja, ali u srednjem veku ovaj prostor nije izgledao tako.

- Stari meštani Banje sećaju se da je još u njihovom detinjstvu prostor oko Dvorina bio teresasto uređen i pod starim vinogradima. U srednjem veku ovo je bio gusto naseljen kraj, a neki izvori navode da je pored Venčaca prolazila važna saobraćajnica, Donjobeogradski drum sa Rudnika - kaže Vladan Milivojević.

Zabranjeno preuzimanje fotografija bez saglasnosti redakcije "Večernjih Novosti"