FRANCUSKI HEROJ ŽIVORAD SRBIMA POTPUNO NEPOZNAT: Oficira Jugoslovenske kraljevske vojske Nemci streljali dan pre oslobođenja Pariza

RODBINA oficira Jugoslovenske kraljevske vojske Živorada Bogosavljevića (1910-1944) iz Jagodine, kojeg su esesovci streljali samo dan pre oslobođenja Pariza - nikada nije pronađena.

Pripadnici pokreta otpora sprovode zarobljenog Nemca, Foto Profimedija

Za Francuze je junak, a u njegovoj otadžbini o njemu se ništa ne zna. Njegov grob u mestu Kensi Voazen (Quincy Voisins), nadomak Pariza, posećuju francuski zvaničnici i Srbi koji žive u Francuskoj i dirnuti su pažnjom kojom Francuzi već 78 godina čuvaju sećanje na njegovo herojstvo. Bogosavljević je pobegao iz logora u Nemačkoj, priključio se francuskom Pokretu otpora i sprovodio mnoge opasne akcije u ovom šumovitom kraju.

- Jagodinski oficir dao je veliki doprinos francuskom Pokretu otpora, čiju su glavnu, elitnu snagu, zapravo, činili odbegli ratni zarobljenici iz raznih zemalja, kao i britanski i američki padobranci, koji su se silom prilika spustili na teritoriju okupirane Francuske. Koliko je on bio značajan, govori činjenica da je imao poseban zadatak da pred samo oslobođenje Pariza pripremi teren za dolazak savezničkih trupa. To što su ih Nemci streljali, govori koliko su strahovali od tih elitnih jedinica francuskog Pokreta otpora - ocenjuje mr Dejan Tanić, istoričar jagodinskog Istorijskog arhiva.

Šantal Kaci, predsednica opštine Kensi Voazen, govori nad grobom Bogosavljevića, Foto Društvene mreže

On dodaje da malo ko zna da su mnogi srpski zarobljenici pobegli iz zatvora, da su vrlo aktivno učestvovali u borbi protiv Nemaca i da su se priključivali raznim pokretima otpora. Više od 300.000 jugoslovenskih vojnika bilo je zarobljeno, a u zatočeništvu su ostali samo oni koji su se izjašnjavali da su Srbi, dok su pripadnike ostalih nacionalnosti oslobađali.

- Tokom jula 1944. godine formirana je Makija Šarni i Makija Ruet, sačinjena od osmorice gerilaca: po dvojice Rusa, Srba i Poljaka i po jednog Rumuna i Francuza. Jedan od njih bio je upravo Bogosavljević - kaže muzejski savetnik Smiljana Dodić, arheolog Zavičajnog muzeja u Jagodini, i dodaje da je priču o Bogosavljeviću saznala od Zorice Ivanović Marković iz Pariza, rodom iz Dražmirovca kod Jagodine, a ona je pak to saznala od Dejana Bogdanovića.

Meštani naselja Kensi Voazen čuvali su sećanje na pale pripadnike Pokreta otpora, makizare (gerilce), koji su delovali u okviru Makija. Jedna od njih bila je i Vesna Žunić iz Pariza, koja nije doživela 1. januar, kada bi napunila 89 godina, jer je preminula uoči Nove godine. Neposredno pred smrt, za "Novosti" je ispričala da je Bogosavljeviću odavala počast sa svojim kćerkama Patricijom i pokojnom Lorom dok su bile male, sa prijateljem Bogdanovićem, koji ima gotovo 90 godina, ali i sa jednom Francuskinjom, čijeg se imena nije sećala. Do smrti je pamtila kako je svaki put na njegovom grobu govorila da ne može da shvati koliko ga Francuzi poštuju i pitala se kako su ga Srbi zaboravili.

Mr Dejan Tanić/Smiljana Dodić, Foto Z. Gligorijević/privatna arhiva

Baka Vesna nam je još rekla:

- Uvek sam bila dirnuta svečanom komemoracijom, na kojoj su govorili francuski državnici i pevao hor iz Doma za nezbrinutu decu. Ove godine govorila je Šantal Kaci, predsednica opštine Kensi Voazen. Od Bogdanovića, koji je bio vrlo aktivan u ovoj opštini, saznala sam da su avgusta 1944, esesovci otkrili skrovište pripadnika Pokreta otpora i uhvatili njih trojicu. Bogosavljević i jedan Francuz, koji nisu bili u skrovištu, odlučili su da im se pridruže. Solidarnost su skupo platili. Nemci su ih sve obrijali i streljali, a stanovnici farme Šarni, optuženi za njihovo prikrivanje, spasli su se istrage zahvaljujući tadašnjem predsedniku opštine.

Budući da joj je bilo žao što niko od njegove rodbine nikada nije pronađen, Žunićeva je pre petnaestak godina zamolila jednu Jagodinku da, kada ode u zavičaj, pokuša da sazna gde su mu potomci. Žena se raspitivala, ali su joj u jagodinskoj opštini rekli da je arhiva spaljena i da nemaju nikakve podatke. I meštani naselja Kensi Voazen želeli su da pronađu njegove bližnje, kako bi oni saznali gde počiva. Pozvali su predstavnike Jugoslovenske ambasade, ali su oni samo jednom obišli grob. Nikada se više niko nije pojavio, niti je iko saznao za junaštvo ovog oficira Jugoslovenske kraljevske vojske.

Foto privatna arhiva

VESNA TRAGALA DO POSLEDNjEG DAHA

VESNA Žunić (na slici), koja je do poslednjeg daha pokušavala da pronađe rodbinu Živorada Bogosavljevića, bila je rodom iz Kumanova, a sa svojom porodicom u Beograd se doselila posle Drugog svetskog rata. Bila je jedan od 12 studenata koji su 1957. dobili stipendije i studije nastavili u Parizu. Među njima je bio i njen sada pokojni suprug Radovan, lekar, koji je dobio specijalizaciju u Parizu. Vesna je u Beogradu studirala jezike, a u Parizu Medicinski fakultet.

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije