Biće opet piva kao iz vremena Dunđerskog

HOĆE li Zrenjanin ponovo biti pivarski grad?

Povodom dva jubileja - 270 godina od početka proizvodnje piva i 30 godina održavanja manifestacije "Dani piva", aktuelizovani su razgovori o revitalizaciji kompleksa pivare. On se nalazi na levoj obali Begeja u centru grada, na istom mestu gde je 1745. Nemac Sebastijan Kratcajzen započeo proizvodnju "tečnog leba", kako Banaćni vole da tepaju pivu.

Vlasnik pivare 1891. postao je Lazar Dunđerski i 1911. obavio njenu rekonstrukciju u arhitektonskom i proizvodno-tehnološkom smislu. Po završetku Drugog svetskog rata, potomak slavne familije i vlasnik Dušan Dunđerski, poklonio je pivaru KPJ. Nastavila je da posluje u sastavu kombinata "Servo Mihalj" i sve do 2003. bila jedna od najvećih i najpoznatijih pivara u Jugoslaviji, a Zrenjanin se ponosio svojim pivom. Tada joj je, posle neuspešne privatizacije, katanac stavio kontroverzni biznismen Momčilo Rajić, poznatiji pod nadimkom Spas.

Smatrajući da pivara, kao jedan od simbola grada, ne sme biti nepovratno izgubljena, ljudi okupljeni oko udruženja "Zrenjaninsko volim" pokrenuli su akciju za rekonstrukciju objekata i obnavljanje proizvodnje. Istovremeno, gradski Zavod za zaštitu spomenika kulture inicirao je kod nadležnih državnih organa proglašenje pivare za spomenik kulture.

Srećna okolnost je da je pivara u vlasništvu grada i da su sačuvani i zaštićeni svi njeni objekti, uključujući i opremu za proizvodnju piva. Najstariji je mlin za slad iz 1910. Već decenijama u funkciji je Pivnica, koja je postala kultni ugostiteljski prostor. Reindustrijalizaciji i revitalizaciji pivarskog kompleksa studiozno su pristupili stručnjaci, koji optimistički najavljuju obnavljanje proizvodnje.

- Nerealno je očekivati da se vrati proizvodnja onakva kakva je nekada bila. Ali, realno je da se ona pokrene u nekom manjem obimu, jer takvi primeri postoje. U Evropi su danas popularne mini-pivare, tako da je sasvim moguće slediti njihov primer - kaže Bojan Kojičić, konzervator iz Zavoda za zaštitu spomenika kulture.

Dr Anica Tufegdžić, docent-konzervator i arhitekta, izradila je predlog revitalizacije.

- Na osnovu evropske prakse, najadekvatnije rešenje je reaktivacija napuštenih kompleksa. To podrazumeva minimalnu intervenciju da ovaj istorijski objekat ne bude razgrađen, nego da se sačuvaju njegov integritet i struktura - kaže dr Tufegdžić, koja u obnovljenim pogonima predviđa proizvodnju u manjem obimu i kulturne sadržaje, među njima otvaranje muzija pivarstva.

PETICIJA

"ZRENjANINSKO volim" prikuplja peticiju sugrađana, kojom će se od svih nivoa vlasti tražiti da se podrži projekat oživljavanja proizvodnje u nekadašnjem industrijskom prvencu i ponosu grada na Begeju.