ZAJEDNIČKI CILJ - SAMOSTALNA HRVATSKA: Saradnja Komunističke partije Jugoslavije i ustaškog pokreta
KOMUNISTI su kao moguće saveznike procenjivali sve pokrete po tome koliko se oni zalažu da otcepljenje, odnosno za razbijanje Jugoslavije.
Foto: Profimedija, Arhiva Jugoslavije, Arhiv Srbije, Muzej Jugoslavije, Arhiv Beograda i Vikipedija
U pismu Izvršnom komitetu Komunističke internacionale (Kominterne), upućenom maja 1930, Komunistička partija Jugoslavije, traženo je, pored ostalog, da partija zaključuje "borbene sporazume" s onim grupama nacionalno-revolucionarnih pokreta koji zastupaju oružanu borbu protiv diktature, u mesnim ili širim razmerama.
Od svih građanskih grupacija za komuniste je politički najprivlačnija bila Hrvatska stranka prava (frankovci), kasnije ustaški pokret, po istovetnim nacionalnim ciljevima: razbijanje Jugoslavije i stvaranje samostalne hrvatske države. Razlike su bile ponajviše u metodu borbe: frankovci, odnosno ustaše, služili su se i terorom, dok su komunisti to smatrali iznimnim sredstvom i uglavnom zagovarali oružani ustanak masa.
Začetke ustaškog pokreta nalazimo još dvadesetih godina u formiranju nacionalističkih organizacija kao što su bile "Hrvatska nacionalna omladina" ("Hanao"), čiji je istaknutiji član bio Andrija Artuković, zatim "Hrvatska pravaška republikanska omladina" i "Hrvatski domobran". Početkom tridesetih godina, vođa Hrvatske stranke prava Ante Pavelić stvara u inostranstvu - u Italiji i Mađarskoj - manje vojne formacije i taj novi pokret konstituiše kao "Ustaša - Hrvatska revolucionarna organizacija" (UHRO), sa osnovnim zadatkom - stvaranje velike hrvatske države (uključujući u nju i Bosnu i Hercegovinu), u kojoj bi hrvatski narod bio vladajuća nacija, dok bi sve druge narodnosti imale da se isele u "svoje države". Taj cilj bi se postigao "oružanim ustankom (revolucijom)", a dotle, radi dezorganizacije vlasti, ubacivane su u zemlju diverzantske grupe, koje su uglavnom podmetale paklene mašine i vršile atentate.
Andrija Artuković/Foto: Profimedija, Arhiva Jugoslavije, Arhiv Srbije, Muzej Jugoslavije, Arhiv Beograda i Vikipedija
UPRAVO ZBOG tih revolucionarnih ciljeva i oružane snage, pažnja komunista bila je neko vreme okrenuta ustaškom pokretu. Postojao je i nekakav kontinuitet u svemu tome pošto su komunisti već dvadesetih godina predlagali organizaciji Hrvatske nacionalne omladine ("Hanao") obrazovanje "jedinstvenog fronta", zatim su se orijentisali na moguću saradnju uglavnom sa grupom Stjepana Buća, koji će kasnije oformiti "Hrvatsku nacionalsocijalističku stranku" Hitlerovog tipa, pa pokazali spremnost da se, pod izvesnim uslovima, napravi izborni sporazum sa frankovcima. Kada je Pavelić odmah po uvođenju diktature otišao u inostranstvo, i radi oružane borbe sklopio sporazum sa VMRO Vanča Mihajlova, tražeći za to oslonac u Italiji i Mađarskoj, onda je rukovodstvo KPJ u emigraciji to zvanično osudilo, ali su njeni aktivisti u Jugoslaviji upravo u tome trenutku nalazili najviše razloga za saradnju. Omladinski rukovodioci, koji su tada bili u vrhu SKOJ i KPJ, smatrali su da je Pavelićeva stranka u tadašnjoj situaciji "objektivno revolucionarna" iz ovih razloga:
1) Zbog toga što se bori protiv fašističke diktature i za buržoasko-demokratski režim;
3) zbog toga što je sklona da u ovoj borbi nastupa i oružanom silom.
BONUS VIDEO: PONOVO ĆE IMATI BOŽANSTVENI ZVUK - Rekonstrukcija najvećih orgulja u Banatu
Preporučujemo
Pratite nas i putem iOS i android aplikacije
Pratite vesti prema vašim interesovanjima
Pročitajte više
ZBOG POLITIČKOG GOVORA ZABRANjEN NA 20 LETA NA OSKARU Oglasio se Ričard Gir: "Želim da naudim besu i isključivanju"
"ŽELIM da naudim kršenjima ljudskih prava, ali trudim se da ostanem što bliže onome odakle dolazi Njegova Svetost… da je svako iskupljiv, i na kraju, svako mora biti iskupljen ili niko od nas neće biti."
04. 12. 2025. u 19:26
KOŠTAO AMERE 205.000 DOLARA Radule opet u centru pažnje u SAD, njegova policijska uprava na udaru: "Kako ste mu dali značku i pištolj?!"
POLICIJSKA uprava Hanover Parka, predgrađa Čikaga, našla se na udaru kritika nakon što je objavila da će crnogorski imigrant Radule Bojović koji je tu zaposlen kao policajac, a koga je uhapsila Služba za imigraciju i carinu (ICE) zbog prekoračenja vize, nastaviti da obavlja dužnost.
05. 12. 2025. u 12:42
"POENTA TVOJE PORUKE?" Dodikova ćerka odgovorila Lukasu (VIDEO)
NAKON što je isplivala slika Ace Lukasa u društvu Nasera Orića, Milorad Dodik kritikovao ga je na društvenim mrežama. Lukas nije ostao dužan Dodiku, a onda se na Instagramu obratio i Gorici Dodik, ćerki političara iz Republike Srpske, pošto ga je pomenula na društvenoj mreži "X".
05. 12. 2025. u 13:47
BALKANAC NADRLjAO U NEMAČKOJ: Hteo dodatnu ZARADU, komšija mu smestio: "A ja glup - pristanem"
BALKANCA koji živi i radi u Nemačkoj komšija je pitao da mu pokosi travu, a onda ga isti taj čovek prijavio za rad na crno.
05. 12. 2025. u 08:30
RUSIJA U ŠOKU: Velika zvezda tenisa se odrekla ruskog državljanstva, druga za sedam dana!
RAT u Ukrajini, odnosno "specijalna vojna operacija" kako to naziva Rusija, i dalje se s posebnom pažnjom prati širom sveta, pa i prateći sportski segmenti koji se tiču sankcija ruskim i beloruskim sportistima. Najnovije vesti na tu temu ne tiču se direktno sankcija, ali svakako njihovih posledica. One su, naime, dovele do nove situacije koja se Rusima baš i neće svideti.
04. 12. 2025. u 13:20
Rekordnih 3,80 odsto za štednju u evrima u ALTA banci
ZA sve koji traže pouzdano rešenje za svoju štednju, ALTA banka je pripremila jednu od najkonkurentnijih ponuda na tržištu – oročenu štednju u evrima uz nominalnu kamatnu stopu od čak 3,80% na godišnjem nivou.
26. 11. 2025. u 10:00
EKSKLUZIVNO - URANIJUM I TEŠKI METALI OTKRIVENI U TKIVU GENERALA PAVKOVIĆA: Iz italijanske laboratorije stigli rezultati analiza (FOTO)
U TUMORSKOM tkivu generala Nebojše Pavkovića, koje je 15. septembra poslato na analize u specijalizovanu laboratoriju u Italiji, pronađeni su uranijum i teški metali u ekstremno visokim koncentracijama!
29. 11. 2025. u 08:00
OTAC PADAO U NESVEST, HITNA INTERVENISALA NEKOLIKO PUTA Mučne scene na sahrani Ane Radović - Iz porodične kuće je ispratili na večni počinak
DANAS je na Zlatiborskom groblju sahranjena Ana Radović iz Čajetine, koja je poginula u teškoj sabraćajnoj nesreći na magistralnom putu kod Čačka.
28. 11. 2025. u 14:45
ĐAK NASMEJAO SRBIJU: Evo kako je na kontrolnom odgovorio na pitanje o nazivu naše HIMNE: "Detetu bih dao DESETKU"
GREŠKE iz školskih svezaka ponekad umeju da izmame najšire osmehe, što potvrđuje i situacija u kojoj se našao jedan mališana iz Srbije. Sve je počelo kada je njegova mama na internetu podelila njegove odgovore sa kontrolnog zadatka iz predmeta Svet oko nas. Jedan od njih oduševio je korisnike društvenih mreža.
05. 12. 2025. u 11:27
Najnovije iz rubrike
RAZBIJEN JOŠ JEDAN BLOKADERSKI MIT Brnabić:LJljudi nisu ni uplašeni, ni pod pritiskom, već odlučuju slobodnom voljom
PREDSEDNICA Skupštine Srbije reagoval aje na vest objavljenu u tajkunskom Nova S sajtu.
05. 12. 2025. u 14:00
SRPSKA LISTA PREUZELA VLAST U OPŠTINAMA NA SEVERU KiM Milović: Zvečan posle tri godine ponovo dobio legitimnu vlast
U DEVET opština sa srpskom većinom na Kosovu i Metohiji danas su održane konstitutivne sednice skupština opština, na kojima su novoizabrani gradonačelnici iz Srpske liste preuzeli dužnost.
05. 12. 2025. u 13:59
MARIĆ O PRESUDI NEŠIĆEVOJ: Tražimo da nam se da spisak zaštićenih - ko god krene na Tomanovića, znamo šta sledi
UREDNICA portala "Novosti" Andrijana Nešić bila je gost u emisiji "Dan na dan" na Prvoj televiziji, gde je govorila o skandaloznoj presudi koju je donela sudija blokaderka Tatjana Bezmarević Janjić iz Prvog osnovnog suda, po krivičnoj tužbi Zdenka Tomanović.
05. 12. 2025. u 13:07
"ŠTA TRAŽITE U SKUPŠTINI?" Blokaderi se međusobno šamaraju: Lompar udara po Đilasu i Aleksiću
PROFESOR Milo Lompar udario na kvazi opoziciju.
05. 12. 2025. u 12:59
ONI KOJI MRZE SRBIJU: Miodrag Majić
MIODRAG Majić je žuti sudija Apelacionog suda u Beogradu i jedan od najvećih mrzitelja svega srpskog.
05. 12. 2025. u 12:41
Komentari (1)