POKLON ĐUKANOVIĆU U SEDIŠTU MALTEŠKIH VITEZOVA: Na dar kutija za Filermosu

ČUDESNA ikona Bogorodice Filermose sa Rodosa, koja je sa još dve hrišćanske relikvije - desnom rukom Svetog Jovana Krstitelja i česticom Časnog krsta stigla prvih aprilskih dana 1941. u manastir Ostrog, a sada se nalazi u Plavoj kapeli Narodnog muzeja na Cetinju, ponovo je u žiži javnosti. Predsednik Crne Gore Milo Đukanović pre dva dana, prilikom posete Vatikanu, obišao je sedište Suverenog malteškog reda gde ga je ugostio fra Đakomo Dela Tore del Tempio di Singvito, veliki majstor Suverenog malteškog reda.

Na sastanku je, u prisustvu članova Velikog saveta, kako saopštavaju iz kabineta predsednika, potvrđena donacija zaštitne kutije za ikonu Filermosu, koja je istovetna onoj u kojoj se čuva Mona Liza u Luvru. Navodi se da će "kutija" omogućiti veći stepen zaštite ove relikvije koja ima veliki značaj za Crnu Goru i za Red.

O tome koje je pravo mesto za dalji život ikone, koja je, po predanju, lično urađena rukom apostola Luke, poodavno se govori. U Mitropoliji crnogorsko-primorskoj smatraju da je Bogorodici Filermosi mesto u Cetinjskom manastiru ili nekom drugom pravoslavnom svetilištu u Crnoj Gori, poput Ostroga.

PROČITAJTE JOŠ - I nove freske u staroj tehnici

U Cetinjskom manastiru se nalaze druge dve najveće hrišćanske relikvije, koje su posle dugog putovanja po svetu stigle u osvit Drugog svetskog rata u Crnu Goru. Reč je o ruci Jovana Krstitelja, koji je krstio Isusa Hrista, i o čestici Svetog krsta. Ove izuzetno cenjene relikvije vekovima su čuvali vitezovi malteškog reda, do 1798. godine kada ih je Napoleon proterao sa Malte, a oni predali svetinje na čuvanje ruskom caru Pavlu Prvom Romanovu.

- Svetinje su blagosiljale rusku zemlju sto dvadeset godina - kaže poznati publicista, Cetinjanin Jovan Markuš. - Bile su spasene od nasilja boljševika nakon Oktobarske revolucije. Nastojatelj manastira u Gatčinu gde su se nalazile, preneo ih je u Estoniju da bi ih carica Marija Fjodorovna, prenela, potom, u Kopenhagen. Posle njene smrti su tu neko vreme boravile, a onda su prenete u ruski saborni hram u Berlinu. Godine 1932. svetinje su poklonjene od strane mitropolita kijevskog Antonija Hrapovickog, jugoslovenskom kralju Aleksandru Karađorđeviću, u znak zahvalnosti za prihvatanje desetina hiljada ruskih izbeglica. I položene u Crkvu Svetog Andreja Prvozvanog na Dedinju.

O značaju ikone govori borba za njeno očuvanje kroz vekove,

Foto Mitropolija crnogorska

U manastir Ostrog doneo ih je mladi kralj Petar II Karađorđević, koji je potom napustio zemlju. Tajnu je poverio patrijarhu srpskom Gavrilu Dožiću, a ovaj je "zadužio" tadašnjeg igumana Ostroga Leontija Mitrovića da ih čuva. Iguman je svetinje sačuvao do jeseni 1952. Relikvije su potom završile u sefu tajne policije, a 20. januara 1978. čestica Časnog krsta i desna ruka Svetog Jovana Krstitelja bile su vraćene Cetinjskom manastiru, a ikona Bogorodice Filermose je otišla u muzej. Za ceo slučaj znali su tada retki. Tek 1993. na Lučindan, na zasedanju Arhijerejskog sabora SPC na Cetinju, mitropolit Amfilohije je otkrio tajnu.

NEPROCENjIVO BLAGO

O KAKVOM se basnoslovnom blagu radi, govori i podatak iz 1978. kada je na Jovandan, Mitropoliji vraćena desna ruka Svetog Jovana Krstitelja i čestica Časnog krsta, a ikona data Muzeju. Po nekim podacima, tada izrečenim, Filermosa je bila procenjena na deset jednogodišnjih budžeta Crne Gore.

OSKRNAVLjENA

U ŠIROJ javnosti se međutim gotovo i ne zna da je ikona Bogorodice Filermose oskrnavljena. Sa ikone su skinuta i tragom nestala dva krupna draga kamena - jedan od devet rubina bledocrvene boje u oreolu, prvi po redu u desnom kraku, gledano odozgo nagore i središni, najveći od osam safira u đerdanu i na prsima Bogorodice.