Dižu bedeme kneza Lazara!

Stručnjaci Narodnog muzeja u Kruševcu i Republičkog zavoda za zaštitu spomenika Republike Srbije i zvanično su se upustili u veliku naučnu avanturu: istraživanje i obnovu lokaliteta u nauci poznatog kao Kruševački grad.

Sonde su najpre iskopali arheolozi, koji će istraživati 20 radnih dana, a u okviru nacionalnog projekta koji treba da u žižu naučnog interesovanja stavi neprocenjivu srednjovekovnu srpsku prestonicu građenu od 1371. do 1378.godine, konzervatori se priključuju od 1. oktobra, kada će početi konzervacija i delimična rekonstrukcija grada.

PROČITAJTE JOŠ: "NOVOSTI" U ZADUŽBINI KRALjA MILUTINA: Sjaj Gračanice videlo čak 100.000 ljudi

- Projekat "Kruševački grad - konzervatorsko-restauratorski radovi" trajaće četiri godine i predstavlja dugoročnu viziju konzervacije, obnove i prezentacije srednjovekovnog Kruševca kao prestonice kneza Lazara Hrebeljanovića, središta Moravske Srbije s kraja 14. veka - predočava za "Novosti" arheolog Marin Bugar, rukovodilac arheoloških istraživanja. - U prvoj sezoni posvetili smo se delu terena koji se nalazi uz zapadni bedem, koji će biti obnovljen u dužini od 50 metara, visini oko 2,5 m i širini oko dva metra. Dve manje sonde koje smo otvorili treba da definišu i redefinišu stratigrafske slike, odnosno naseobinske procese, koji su se odvijali na prostoru Arheološkog parka, a koji datiraju još od perioda mlađeg kamenog doba, odnosno starčevačke kulture, pa preko kasnog bronzanog i starijeg gvozdenog doba, sve do vremena kneza Lazara i kasnijeg otomanskog perioda.

U središtu kompleksa je crkva Lazarica / Foto S. Babović

Arheološka istraživanja koja su uključila i studente arheologije treba da rasvetle i kulturne horizonte u do sada neistraženim zonama. Planirano je čišćenje od vegetacije i šuta, skidanje drvene spratne konstrukcije na kuli 6 i čišćenje zidova vodom pod visokim pritiskom. Za rekonstrukcije će se koristiti adekvatan kamen iz okolnih majdana, prilagođen tehnici nekadašnjeg zidanja.

- Predviđeno je da naredne godine istraživanja i obnovu sličnih kapaciteta realizujemo u severnom delu grada, zajedno sa radom na samim bedemima, da bismo 2020. i 2021. godine radili parterno uređenje unutrašnjosti grada - napominje sagovornik "Novosti".- Poseban deo projekta odnosi se na dekorativno osvetljenje, odnosno stvaranje novog vizuelnog doživljaja kompleksa. Donžon kula - prizemlje i četiri sprata, biće predmet rada poslednje dve sezone.

Mapa u unutrašnjosti Lazarevog grada

PROČITAJTE JOŠ: Župski vinogradi broje vekove

Sa glavnom kulom otvara se i širi turistički prostor i potencijal. Jer, ne samo da bi po završetku projekta trebalo da se Lazarev grad, čije su dimenzije 300 h 200 metara, konačno predstavi na način koji zaslužuje, već bi se i samo nalazište konačno i vizuelno odvojilo od urbane sredine šireg centra Kruševca, koji ga pritiska sa svih strana. Ministarstvo kulture podržalo je projekat sa pet miliona, a lokalna samouprava sa pola miliona dinara.

MUZEJ

OSIM više nepokretnih celina u autentičnom gradu Lazara Hrebeljanovića(1329-1389), smeštena je zgrada Narodnog muzeja, podignuta 1863. godine, za potrebe gimnazije, druge u Srbiji, a koja danas čuva baštinu u čak 900 kvadrata, sa stalnom postavkom od, zasada, 2.000 eksponata.

Crkva Lazarica bila je, naravno, dvorska, izgrađena u slavu rođenja despota Stefana Lazarević, koji je sa majkom, kneginjom Milicom vladao baš na ovom prostoru sve do 1393. godine. Veruje se da je na put ka Kosovu polju, 1389. godine, iz Lazarevog grada, krenulo oko 10.000 vojnika.

DEO GRADA KRILA ZEMLjA

PRVA istraživanja Lazarevog grada, praćena konzervacijom i delimičnom rekonstrukcijom otpočela su davne 1961. godine. Kampanje su se nastavile početkom 70-ih godina, zaštitna arheološka istraživanja prilikom obnove Parohijskog doma 1998.godine, a realizovao se i projekat koji se odnosio na crkvenu stazu 2002.

Poslednje arheološke kampanje desile su se 2010. i 2012.godine iza muzejske zgrade, u okviru projekta rekonstrukcije zgrade kruševačkog muzeja. Manje je poznato da se pre prvih istraživanja, na terenu mogla videti samo glavna gradska (donžon) kula,visoka 18 metara i Crkva Lazarica! Tek su se kasnije, sa daljim istraživanjima otkrivale i druge nepokretne celine: palata kneza Lazara, konjušnica, kovačnica, grnčarska radionica i drugi prateći objekti!