Filmska kritika - FEST 2020: Osujećena melodrama

Samo poslednjih sto godina novije srpske istorije toliko obiluje zanimljivim događajima i ličnostima da predstavlja pravi zlatni rudnik za ovaj i naredni filmski vek. Tako je i lik Ive Andrića, sa svim njegovim životnim priključenijima koja prožimaju znaci epohe, privlačan i zahvalan za filmske transpozicije. Avaj, nema pravih scenarista! Daroviti pisac Vule Žurić pojavljuje se u takvoj ulozi u filmu o boravku Andrića i grupe jugoslovenskih kraljevskih diplomata na Bodenskom jezeru u proleće 1941, gde su ih bile internirale vlasti Trećeg rajha. U principu, bila je to zaista zanimljiva epizoda iz Andrićevog života, koja je nosila skriveni potencijal prave melodrame sa jakim primesama jednog uzbudljivog vremena i raskošnom istorijskom pozadinom.

Bračni trougao između jugoslovenskog ambasadora u Hitlerovom Berlinu Ive Andrića, njegove životne ljubavi i docnije supruge Milice Babić i njenog tadašnjeg muža, mladog Andrićevog atašea Jovanovića, razvija se na fonu dramatičnih događaja kratkotrajnog Aprilskog rata 1941. U vrtlogu tih istorijskih događaja budući srpski nobelovac preživljava moralnu i emotivnu dramu, na samoj granici Švajcarske, kuda mu je diskretno otvoren put, jer su mu date dve propusnice, potpisane sa najvišeg mesta. Kakav sjajan, holivudski zaplet, i to u najboljem smislu reči! Ništa od toga. Ne vidimo intimnu pozadinu ovih događaja, nema ljubavne traume, nema ni traga "osujećenim emocijama" (što je definicija filmske melodrame, koja je ispuštena i svedena na nizanje epizoda u formatu TV novele). Šteta. Isto važi za još dve istorijske ličnosti, koje su mogle da ponesu drugačiju ulogu i vanredno oboje ovu priču.

PROČITAJTE JOŠ: Filmska kritika: Otkrivenje sa potpisom Tarkovskog FEST 2020.

Prva je pukovnik Vauhnik, jugoslovenski vojni ataše u Berlinu, obaveštajac svetskog formata, koji je paralelno radio za najmanje dve špijunske centrale tadašnjeg sveta; on je zahvaljujući sjajnim vezama u Abveru i samom vrhu nemačke armije blagovremeno javio tačan datum bombardovanja Beograda. Ličnost "kao naručena" za bogovsku melodramu i idealnu protivigru, ali svedena na drvenastu figuru, sasvim upuštena i ostavljena po strani. Zatim avangardni pesnik Sibe Miličić, jedan osobenjački, "hjustonovski" karakter, koji je mogao još svašta da zamrsi u ovom javno-tajnom ljubavnom slučaju, ali je ostao na ravni skice za nekog marginalnog klauna. Tu su još antifašista Radovan Šumenković i budući podanik NDH August Mišetić, sa žovijalnim ženom, decom i psetancetom, kao iz neke karikature Čehova... Ali džaba. Sve je ostalo samo u naznakama, tanko, na nivou neambicioznog TV feljtona. Čudi me. Od inače odličnog pisca Žurića očekivalo se mnogo više. Ovako, ostalo nam je da nastavimo žalopojku o manama i nedostatku scenarija, kao glavnim boljkama našeg filma.

Pored Tihomira Stanića (dobar, isti Andrić!) glavni akteri izgledaju pristojno, mada stereotipno. O režiji se ne može reći mnogo: ona je tipično početnička, stegnuta nekim strahom, opterećena digresijama. To se naročito odnosi na "miris epohe". Scena je nakrcana hakenkrojcima i zastavama NSDAP-a i tamo gde treba i gde ne treba, u svaki bogovetni kut ugurane su insignije Trećeg rajha, pred hotelskim vratima stražari po više esesovaca gde je dovoljan jedan ili nijedan; ceo kadar iz sve snage telefonira "Nemačka, 1941!".