SVEČANA AKADEMIJA: Vek Lazara Dunđerskog

NAVRŠILO se 100 godina od smrti Lazara Dunđerskog(Srbobran, 1833 – Beč, 1917),jednog od najbogatijih i najuticajnijih Srba u Austrougarskoj i ujedno, jednog od najvećih dobrotvora u srpskoj istoriji. Tim povodom u Srpskom narodnom pozorištu večeras upriličena je Svečana akademija.

Pročitajte još: Porodica Dunđerski: Vratite nam 1.000 otetih jutara

- Najdublji naklon senima Lazara – Laze Dunđerskog. Neka i ova svečana akademija još snažnije osvetli duh porodice Dunđerskih, i svih drugih porodica koje su Vojvodinu stvarale vekovima. Njegovim naslednicima kao i naslednicima svih drugih uglednih i poštovanih ljudi stare Vojvodine, i jedno veliko izvinjenje, verujem prvi put od predstavnika države, za sve ono što su pretrpeli u vreme komunističke diktature, nezakonito, nepravedno i nemoralno – rekao je predsednik Pokrajinske vlade Igor Mirović na svečanoj akademiji.

Mirović je dodao da su to vreme, svako na svoj način, obeležili i drugi naši velikani, kao što su Svetozar Miletić, Jovan Jovanović Zmaj, Laza Kostić, Mihajlo Polit Desančić, Đorđe Natošević, Jovan Bošković, Vasa Pušibrk i mnogi drugi, kojima tek treba da se odužimo.

Stara zgrada SNP

Pročitajte još: Vojvođanske priče: Lepota dinastije Dunđerski

Akademija je priređena po scenariju Zorana Subotičkog i u režiji Nemanje Petronje.Glumac Miodrag Petrović izvodio je delove monodrame Subotičkog „Ja, Lazar Dunđerski”, koja će dogodine biti postavljena na pozorišnu scenu.

Posebno poglavlje Akademije bila je izložba posvećena zaostavštini Dunđerskih.Kao veleposednik, industrijalac, bankar i trgovac,Lazar je bio „siva eminencija“ Liberalne stranke Svetozara Miletića.Pružao je ogromnu podršku razvoju kulture i obrazovanja srpskog naciona. Nema značajnije kulturne ustanove u Vojvodini koja Dunđerskima, a posebno Lazaru, ne duguje čast i poštovanje zbog svojih dobročiniteljskih dela.

Lazar Dunđerski

Srpsko narodno pozorište sa posebnim pijetetom pamti da je Dunđerski u jednom važnom društveno-istorijskom trenutku 1895.godine svojim sredstvima podigao pozorišnu zgradu u dvorištu svog hotela (današnjeg hotela „Vojvodina“) i ustupio je glumcima. Zgrada je izgorela u požaru 1928.godine.

Zahvaljujući sredstvima koja je Lazar poklonio (380.000 kruna), 1898. godine podignuta je trospratna zgrada doma Srpskog devojačkog vaspitavališta u Budimpešti - Prosvetni hram Sv. Majke Angelinepoznat pod imenom „Angelineum“. Priložio je i 50.000 kruna budimpeštanskom sanatorijumu kraljice Jelisavete za tuberkulozne bolesnike.

Stipendirao je školovanje darovite srpske dece u Beču a tokom balkanskih ratova Crvenom krstu u Srbiji i Crnoj Gori darovao je 30.000 kruna.Kao veliki patriota i donator, Srpskom privrednom društvu Privrednik poklonio je 100.000 kruna.

MECENA I LENKIN OTAC

LAZAR je bio vanserijski čovek, mecena i prijatelj mnogih umetnika. U svom domu u Novom Sadu i u dvorcu u Čelarevu, ugošćavao je Uroša Predića, Lazu Kostića, Mihajla Pupina, Mihajla Polit-Desančića, Zmaja, Jovana Boškovića, Paju Jovanovića, kralja Aleksandra Karađorđevića,kneza Pavla i druge istaknute ličnosti 19. i 20. veka. U kući Dunđerskih Laza Kostić upoznao je muzu svoje poezije, Lazarevu kćerku Lenku.