Beogradske priče: Kako je nekada išao put od Zemuna ka Beogradu

ODVAJKADA su Beograd i Zemun stremili jedan ka drugom, i oduvek ih je neko ili nešto razdvajao. Granica kojom su se Sava i Dunav umestili između dve varoši bila je i mesto sudara civilizacija. Sa jedne strane je dovde dopirala Otomanska imperija, a sa druge joj je bila suprotstavljena Austrija, a potom Austrougarska.

PROČITAJTE JOŠ - Beogradske priče: Od Balkanske do Beogradske

Pa ipak, tokom prošlosti bi se događalo da jedno carstvo potisne ono drugo, tako da su i jedni i drugi imali potrebu da postave pontonske mostove kako bi spojili Zemun i Beograd. Tokom istorije ih je bilo pet, ali njihov vek trajanja nije bio predug, najviše po jednu ili dve godine. Problem sa takvim mostovima jeste što su ometali plovidbu, pa su često morali da budu rasklopljeni kako bi važne lađe mogle da prođu.

PROČITAJTE JOŠ - Beogradske priče: Pariguz za teške rane junačke

PRETEČE

Interesantno je da je svih pet pontonskih mostova bilo postavljeno na istom mestu gde se i danas nalazi Brankov most. Prvi drumski most u Beogradu takođe je bio postavljen na istom mestu, nosio je ime Most viteškog kralja Aleksandra i deo današnje građevine oslanja se na njegove temelje.

U vreme austrijske vlasti od 1717. do 1739. godine ovde je postojala još jedna čudnovata građevina, a to je bio Most na palisadama, koji je bio namenjen onima koji su hteli da stignu do Zemuna, kada već pređu pontonski most. Bilo je to vreme kada je oblast današnjeg Novog Beograda bila prepuna baruština i živog peska i neretko bi se događalo da putnik namernik koji želi da se probije kroz tu pustoš - u njoj i ostane, negde duboko ispod peska i mutne vode u koju bi zabasao.

Zato je postojao Most na palisadama, zašiljenim deblima duboko nabijenim u tlo. Graditelji bi ih ukopali duboko u sigurniju podlogu i tek onda postavili daščani put na vrhu. Tako je ova neobična građevina omogućila trgovcima i putnicima da stignu iz jedne u drugu varoš.

Pa ipak, dugo su ova dva grada bila udaljeni jedan od drugog mnogo više nego što je to činila "obična geografija". Do Prvog svetskog rata sa jedne na drugu stranu gledali su stanovnici Srbije i Austrougarske, a potom je sve preraslo u ogroman vojni sukob koji je okončan nestankom "crno-žute" carevine. Potom i ova dva grada stiču nove kontakte i saobraćajne veze kojima je posvećena ova priča.

MAKADAM

Između dva rata ovde je postavljen put od makadama, koji je imao potpuno drugačiju trasu. Drum je bio sačinjen od kamenih kocki, a njegova trasa je posle Mosta kralja Aleksandra išla dijagonalno premo današnje Palate "Srbija". U savremeno doba žitelji glavnog grada posle mosta idu oštro udesno, Bulevarom Nikole Tesle, ili nastavljaju pravu, bulevarom koji nosi ime Mihajla Pupina, a između dva rata postojao je samo jedan put i on je išao dijagonalom između ova dva moderna bulevara.

Od 1935. godine uz obode ovog druma sprovedena je i tramvajska pruga tako da je uvedena linija "14" koja je spajala Zemun i Beograd. Do odvaranja Mosta kralja Aleksandra (koji su naši preci često zvali i Zemunski most), jedini vid prevoza bio je brod, da bi kasnije počeo automobilski i autobuski prevoz, ali je travaj veoma brzo postao najekonomičniji i najjeftiniji.

Putanja je od mosta prvo prolazila pored tadašnjeg Sajma, a kolovoz od kamenih kocki kasnije je vodio prema Zemunu, i takav put danas postoji samo u delu iznad Studentskog grada ka bolnici Bežanijska kosa. Na starim fotografijama se vide prizori sa desne dunavske obale s kraja tridesetih godina prošlog veka.

SAJAM I LOGOR

GLEDANO sa beogradske strane, put je prvo vodio pored Beogradskog sajma, koji je danas postao obično ruglo i zaboravljen deo varoške istorije. Sajamske hale su od 1937. bile jedno od prestižnih gradskih mesta, sve dok nije stigao Drugi svetski rat i preobratio ovaj skup paviljona u zloglasni koncentracioni logor.