Beogradske priče: Gde se tačno nalazi Ušće?

PRVA lekcija koju mališani nauče o svom gradu jeste da se Beograd nalazi na ušću Save u Dunav. Susret dveju reka je tim više veličanstven pošto Sava donosi još 20, a Dunav oko stotinu pritoka.

Međutim, kada upitate starije Beograđane koju tačku bi precizno označili kao ušće, tada nastupa mala zbrka. Jedni pokazuju na deo gde Sava završava svoj tok uz Beton halu, dok su drugi izričiti da je to deo kada reka konačno prođe pored Ratnog ostrva pa se ulije u centrali tok Dunava.

Tamo postoji bova, koja je, navodno, orijentir koji označava tačno mesto ušća.

PROČITAJTE JOŠ: Beogradske priče: Čudne gradske "granične linije"

Da bismo odagnali sve dileme, a pomogli Beograđanima u jednom od osnovnih saznanja o obeležjima njihovog grada, prizvali smo u pomoć stručnjaka koji detaljno i precizno može da razreši sve njihove dileme.

Od ušća ka izvoru

REČNI brodari mere dužinu reke od ušća ka izvoru. Tako je, na primer, Ostružnica na 18. kilometru Save, dok je Šabac na 103. Ovome nas je podučio kapetan rečne plovidbe Petar Antić, stručnjak Jugoslovenskog rečnog brodarstva.

- Pažljiv šetač će na samom kraju leve obale Save uočiti veliki znak koji je deo signalizacije na plovnim putevima - kaže Antić za "Beogradske priče". - To je oznaka za nulti kilometar reke. Dakle, tačno odatle počinje merenje njenog toka.

Mešanje savske i dunavske vode

Prema tome, ušće je na mestu gde se Sava spaja sa dunavskom vodom, a to je deo gde već ima dodir sa Dunavcem, kako se još zove deo koji protiče sa novobeogradske strane Ratnog ostrva.

- Na mestu spajanja dveju reka se još nekoliko stotina metara mogu videti različite boje vode - objašnjava Antić. - Nekada se desi da Sava ima visok vodostaj, da joj je voda muljevita, a da je Dunav miran, pa se jasno razlikuju zelenkaste boje jedne i braon nijanse druge reke. Savska voda je nekada vidno drugačija od dunavske, što rečni brodari često mogu da vide čak u oblasti do Bele stene, blizu Višnjice.

Kada se posmatrač približi bovi koja se nalazi u centralnom toku Dunava, pomisli da je to oznaka koja tačno markira ušće. Ali ni tada nije u pravu.

- Stručan naziv za tu oznaku je bifurkaciona bova - kaže Antić. - Ona označava račvanje rečnog puta, to je putokaz nautičarima i kapetanima rečne plovidbe, dakle markacija koja upućuje na Dunav i Savu.

"Sve je ušće"

POSLE ove šetnje beogradskim priobaljem shvatili smo da je Sava završila svoje putovanje podno Kalemegdana, nekoliko stotina metara pošto se "poklonila" silueti Saborne crkve.

Linija ušća

- Oznaka za nulti kilometar je geografski pojam, mesto posle kojeg ta voda više nije savska - slikovito objašnjava kapetan Petar Antić. - Možda će ovo saznanje zbuniti neke Beograđane, ali lenjir i emocije nisu uvek isti.

PROČITAJTE JOŠ: Beogradske priče: Hekatino "lutanje" ispod grada

Tako smo, ako ćemo da budemo sasvim precizni, odredili mesto gde se Sava uliva u Dunav. Opet, ako ćemo da sudimo po emocijama Beograđana, kako uz osmeh objašnjava naš sagovornik, "sve što vidimo ispod nas, kada se popnemo na Kalemegdan i Beogradsku tvrđavu je - ušće".

Pa neka bude kako ko voli.

Mrtvaje

SAVINE "SEOBE"

NIJE odvajkada bilo ovako. U dalekoj geološkoj prošlosti, pre mnogo hiljada godina, Sava je proticala bliže Bežanijskoj kosi. Tako je i danas struktura ove padine lesna, dakle sačinjena je od prastarih rečnih nanosa. Kako se Sava tokom silnih milenijuma selila od tog mesta, dok se nije zaustavila podno Beogradskog grebena, tako je za sobom ostavljala fosilna korita, odnosno starače ili mrtvaje, kako su ih zvali naši stari. To su one iste bare koje su bile velika prepreka tokom nasipanja Novog Beograda.