PLIVAO UZVODNO, PLOVIO UZ VETAR: Održan naučni skup u Srpskoj književnoj zadruzi o delu Jovana Radulovića

ŽELEĆI da se oduži jednom od svojih najvernijih autora Jovanu Raduloviću (1951-2018), Srpska književna zadruga organizovala je naučni skup o delu ovog vrsnog pripovedača, romanopisca i dramskog pisca.

Foto P. Mitić

U kratkom uvodnom slovu dr Dušan Ivanić je istakao da je nepotrebno trošiti reči na ono što svi znaju: da je Radulović jedan od najistaknutijih srpskih pisaca iz Hrvatske i da je vrlo mnogo uradio na afirmisanju nacionalne svesti srpskih književnika iz ove bivše jugoslovenske republike.

- Jovan Radulović nema početničke knjige - on je u srpsku književnost ušao kao gotov i zreo pisac knjigom pripovedaka "Ilinštak" (1978), kojoj je bila dodeljena pa oduzeta Oktobarska nagrada. Od prve se videlo da je to pisac sa slovenskom književnom sudbinom. To će potvrditi i drugom knjigom pripovedaka, a naročito predstavom "Golubnjača". Kako tada, tako do kraja života ostao je pisac koji je plivao uzvodno i plovio uz vetar, što će reći - pisac za poštovanje. Njegova dela su ostala otporna na svaku političku funkcionalizaciju i diskvalifikaciju - rekao je dr Jovan Delić.

Radivoje Mikić, Foto M. Anđela

Dolazeći iz Dalmacije, i to posle tako velikih i važnih pripovedača, kao što su Simo Matavulj i Vladan Desnica, Jovan Radulović je već u prvoj knjizi pokazao da će ga postojano opsedati sudbine Srba na prostoru sa koga su oni danas gotovo nestali, rekao je dr Radivoje Mikić i dodao:

- Mada se o njemu govori kao o pripovedaču koji je snažno oslonjen na tradiciju, mora se imati u vidu da on u pripovedanje uvodi i elemente hronike, želeći, sasvim očigledno, da sudbine svojih junaka posmatra u procesima dugog trajanja, ukrštajući tako istoriju i priču, gradeći sliku ljudske sudbine koja je postavljena na vrlo široku vremensku podlogu.

SEĆANjE Skup u sali Srpske književne zadruge, Foto M. Anđela

Ukazujući na domete romana "Od Ognjene do Blage Marije", dr Marko Nedić je istakao kako su prvim kratkim poglavljima čitaoci uvođeni u atmosferu nagoveštene ne samo pojedinačne nego i kolektivne istorijske drame u kojoj se našao srpski narod tokom operacije "Oluja" na Srpsku Krajinu:

- Za temu svoje proze uvek je birao one životne situacije u kojima se relativno lako mogla formirati dobro razvijana životna priča kao najizvorniji i najneposredniji oblik dodira književnog teksta s čitalačkim doživljajem.

Po mišljenju dr Duška Babića ovaj pisac se oglašava iz dubine svog zavičaja, Dalmacije i njenog zaleđa, iz osećanja bliskosti i jednakosti sa njim:

- Krševita, bezvodna zemlja, surova borba za goli život u kojoj se ne biraju sredstva, zamršeni računi "braće po materi", sudar verskih i kulturoloških različitosti - stvorili su jedan osobeni, brdski, morlački mentalitet u kojem su se iskristalisale i jasno pokazale istorijske i sudbinske putanje srpskog naroda kao celine. Radulović je posvećeni i, nije preterano reći, u jednom vremenu izabrani tumač "opore zbilje" tog "tla i mentaliteta, sa svim psihološkim brazgotinama koje je na njoj ostavila bratoubilačka istorija"...

Govoreći o Radulovićevom dramskom delu, Radomir Putnik je rekao:

- Iako je napisao samo tri pozorišne drame, od kojih "Učitelj Dositej" nikada nije izvedena, druga, "Bora pod okupacijom" prikazana je samo u svedenoj TV postavci, a treća, "Golubnjača", doživela politički linč i bila zabranjena u Novom Sadu, Radulović ostaje trajno prisutan u istoriji savremene srpske drame. O tome svedoči i odabir "Golubnjače" u antologijski izbor savremene drame koji je za "Nolitovu" ediciju "Srpska drama u 25 knjiga" 1987. godine priredio Vladimir Stamenković.

Marko Paovica je govorio o Radulovićevoj knjizi "Po srpskoj Dalmaciji" i o njegovim besedama, održanim različitim povodima, u kojima je ukazivao na gubitak kulturnog identiteta Srba u Hrvatskoj tokom nekoliko poslednjih decenija. Analizirajući knjige "Dalje od oltara" i "Prošao život", dr Aleksandar Milanović je ukazao na jedinstven Radulovićev jezičko-stilski postupak, uvođenjem dijalektizama i arhaizama. Na naučnom skupu su govorili i Dragan Lakićević, Vojislav Jelić, Goran Maksimović, Nataša Bulatović, Rastko Lončar, Ilijana Čutura i Milivoj Ćuk, a sva izlaganja biće objavljena u zborniku.

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije