Kram i lampa, prava atrakcija

DESPOTOVAC - Rudarski alat od 3. i 21. veka, lampe, lopate, krampovi i moderne rudarske alatke na jednom mestu - u Muzeju ugljarstva u rudarskom naselju Senjski rudnik. "Rodno mesto" industrijalizacije dobilo je ovaj jedinstveni muzej u ovom delu Evrope. Posetioci mogu da vide originalne eksponate kojima je prikazan tehnički razvoj rudarstva. Eksponate čine lojanice, karbitske i moderne akumulatorske lampe, lopate, krampovi, šlemovi, zbirka minerala, povelje, ordenje rudara...

- U okviru prve faze projekta "Senjski Rudnik - grad muzej", koju je Evropska unija uložila milion i po evra, juna 2014. godine rekonstruisane su mašinska radionica, upravna i zgrada muzeja. Rudnik "Rembas" finansirao je uređenje takozvanog muzeja na otvorenom, u okviru koga su prikazane mašine iz različitog razdoblja. Kompleks je svečano pušten u rad na Dan rudara Srbije, 6. avgusta iste godine. Do sada ga je videlo preko 3.000 ljudi - kaže kustos Miroslav Nikolić, i dodaje da je za završetak četiri stalne postavke potrebno oko milion dinara, jer treba ugraditi video- nadzor i izraditi prateću informatiku.

Lane je opremljena prostorija u mašinskoj radionici, koja prikazuje život rudarskih porodica između dva svetska rata, urađena maketa naselja Senjski Rudnik i postavljeno 28 velikih foto-panoa iz kulturno-zabavnog života rudarskih porodica. Arhitektonski fakultet u Beogradu besplatno je uradio projekat za rekonstrukciju restorana "Proleće", a izrađen je i projekat rudarskih radova za "Aleksandrov potkop".

- Svaka prostorija u mašinskoj radionici priča je za sebe. U jednoj je kovačnica, u drugoj je prikazan život rudarske porodice. Šta su radile supruge rudara, čime su se bavila deca, kako je izgledalo kućno ognjište... Tu je i organa na kojoj je Darko Kljajić komponovao čuvene šlagere "Ko nekad u osam", "Devojko mala". U trećoj je jamski transporter i mašina koja je služila kao prvi oblik mehanizovanog kopanja uglja koja je 1947. godine prvi put upotrebljena u jami Ravna reka - veli Nikolić.

"Aleksandrov potkop"

U planu je da takozvani "Aleksandrov potkop", prvi u Srbiji otvoren u Senjskom rudniku daleke 1853. godine, a zatvoren 1960. godine, postane jedinstven podzemni muzej u ovom delu Balkana.

- Projektom je zamišljeno da turisti pešice idu jamskim hodnikom dugim 530 metara, a potom levo i desno ulaze u prostorije u kojima bi bili prikazani razni segmenti rudarskog rada od praistorije do danas. Izlazili bi kod čuvenog lifta na paru koji rudare još izvozi iz jame Senjski rudnik.