PET DANA DO OTVARANJA NARODNOG MUZEJA: Majstorstvo srpskih slikara

U SVOJIM počecima Narodni muzej je pretežno prikupljao dela srpskih slikara, pa je tako odlukom mitropolita srpskog Mihaila, 1864. godine, na poklon dobio 35 dela Dimitrija Avramovića. Danas se u Zbirci srpskog slikarstva 18. i 19. veka čuva više od 1.500 radova. Među retkim ostvarenjima 18. veka, posebno mesto imaju slike Teodora Ilića Češljara i Teodora Kračuna, dok su umetnici 19. veka, zastupljeni dragocenim radovima Konstantina Danila, Nikole Aleksića, Dimitrija Avramovića, Uroša Kneževića, Katarine Ivanović, Stevana Todorovića, Đure Jakšića, Đorđa Krstića. Ovoj zbirci pripada i opus autora čiji životi su spojili 19. i 20. vek, poput Paje Jovanovića ili Uroša Predića.

Jezgro zbirke jugoslovenskog slikarstva 20 veka, nastalo je 1904. kada je Narodni muzej osnovao Jugoslovensku galeriju. U ovoj reprezentativnoj zbirci, verovatno najbogatijoj u Srbiji, sada se čuva 2.927 ulja, tempera, gvaševa i akvarela i to sa potpisima Marka Murata, Riste Vukanovića, Leona Koena, Nadežde Petrović, Ivana Grohara, Otona Ivekovića, Mateja Sternena, Josipa Račića, Riharda Jakopiča, Koste Miličevića, Milana Milovanovića, Mališe Glišića. Ona, između ostalih, obuhvata i radove Bete Vukanović, Ivana Radovića, Save Šumanovića, Veljka Stanojevića, Živorada Nastasijevića, Vase Pomorišca, Zore Petrović, Jovana Bijelića, Petra Dobrovića, Mila Milunovića, Marka Čelebonovića, Ignjata Joba, Ivana Tabakovića, Nedeljka Gvozdenovića, Franca Kralja, ali i Becića, Kuna, Konjovića, Aralice, Milosavljevića, Hakmana, Lubarde, Cuce Sokić, Milene Pavlović Barili.

PROČITAJTE I: ŠEST DANA DO OTVARANjA NARODNOG MUZEJA: Sjaj srpskog srednjeg veka

Tu su i autori koji su stvarali u drugoj polovini prošlog stoleća - Zoran Mušič, Ljubo Babić, Stane Kregar, Boža Ilić, Oskar Herman, Lazar Vujaklija, Aleksandar Tomašević, Leonid Šejka, Antun Motika, Miloš Bajić, Mladen Srbinović, Siniša Vuković, Stojan Ćelić, Branko Miljuš, Živojin - Žika Turinski, Dragoš Kalajić, Julije Knifer, Mića Popović, Miodrag Vujačić Mirski, Radomir Reljić i Bata Mihailović.

"Kosovski božuri" Nadežde Petrović

U hronološkom rasponu od 14. do 20. veka, Zbirka strane umetnosti, koja izuzetno dugo nije izlagana, a koja će se naći u novoj stalnoj postavci Narodnog muzeja, broji 1.100 slikarskih i skulptorskih dela, uglavnom evropskih umetnika. Jezgro zbirke čini poklon slovačkog slikara Bertolda Lipaja, iz 1891. godine, kada je muzej dobio 70 radova venecijanskih umetnika. Najznačajnije celine čine italijanska, francuska, flamanska, holandska, ruska i austrijska umetnost.

U okviru italijanske umetnosti, izdvaja se stvaralaštvo majstora i umetničkih radionica, od 14. do 18. veka, među kojima su Đovani di Paolo, atelje Paola Venecijana, Di Kredi, Karpačo, Tintoreto, Basano, Gambarini, Kanaleto, Marieski, Gvardi. Flamansko i holandsko slikarstvo zastupljeno je delima Van Klevea, ateljea Boša, Brojgela, De Vosa, Van Gojena, Van Elsta, Van Utrehta i Rubensa, dok dela Toropa, Van Goga i Mondrijana čine bisere holandske umetnosti 19. i 20. veka.

Pored slika Turnijea i Robera, iz ranijih epoha, posebno vrednu celinu Zbirke čini francusko slikarstvo 19. i prve polovine 20. veka. Autori su najistaknutiji umetnici tog doba.

"Borba petlova" Paje Jovanovića

SKULPTURE

REPREZENTATIVNA je i zbirka jugoslovenske skulpture sa više od 900 radova. Među najstarijim vajarskim radovima su ovi Petra Ubavkića, Ivana Rendića, Đorđa Jovanovića, Simeona Roksandića, Dragomira Arambašića. Uz prepoznaljiva dela Ivana Meštrovića i Tome Rosandića, tu su i skulptre pariskih i praških đaka (Stojanović, Palavičini, Lukić, Jovanović Đukin, Stijović, Kršinić, Tomić). Tu su i radovi posleratnih autora Ilija Kolarević, Ana Bešlić, Sava Sandić, Vida Jocić, Olga Jevrić, Aleksandar Zarin, Nandor Glid, Jovan Kratohvil, Mira Sandić, Matija Vuković, Nikola Janković, Svetomir Arsić Basara, Olga Jančić, Momčilo Krković, Nebojša Mitrić.

CRTEŽI I GRAFIKE

CRTEŽI i grafike čuvaju se u zbirkama srpskih autora 18. i 19. veka i jugoslovenskih autora 20. veka. Sa kraja 18. i početka 19. veka u zbirci srpskih autora su crteži Arse Teodorovića, Dimitrija Avramovića, litografije Pavela Đurkovića i Uroša Kneževića, dok su bidermajer, romantizam i rani realizam predstavljeni u litografijama Anastasa Jovanovića, crtežima Novaka Radonića, Đorđa Krstića i Steve Todorovića, Miloša Tenkovića, Uroša Predića i Paje Jovanovića. Zbirka jugoslovenskih autora sadrži više od 5.000 crteža, grafika, pastela, kolaža, fotografija, plakata, grafičkih mapa, blokova i grafičkih matrica. Sakupljena su dela od Predića, Jovanovića, Murata, preko Milovanovića, Miličevića, Glišića, Nadežde Petrović i Zore Petrović, do Šumanovića, Bijelića, Radovića, Meštrovića, Aralice, do Gvozdenovića, Milunovića, Cuce Sokić, Dobrovića, Lubarde, Vozarevića, Popovića, Šejke.