Od Mrkalja do Miljkovića

U OKVIRU antologijske edicije “Deset vekova srpske književnosti”, koju objavljuje Izdavački centar Matice srpske, upravo je objavljeno sedmo kolo u deset knjiga.

U istoj knjizi ovog kola su gotovo zaboravljeni pisci Gerasim Zelić sa “Žitijem” pisanim u manastiru Krupa 1817, Vikentije Rakić sa spevovima i besedama, i Sava Mrkalj, pesnik, pisac “Sala debeloga jera” i Vukov prethodnik. Priređivači su Borivoj Čalić i Isidora Popović. Pisac Milisav Savić, koji je doktorirao na ustaničkoj prozi, u istom tomu je uz “Memoare” Prote Mateje Nenadovića odabrao nepravedno zaturena sećanja Nićifora Ninkovića, pisara i berberina, prvorednog svedoka o Karađorđevom ustanku i Miloševoj vladavini.

Stihove u pesmama i dramama, istorijske odsjaje u prozi, prepisku s Vukom, Njegošem i drugim savremenicima, iz obilatog dela Sime Milutinovića Sarajlije izabrao je Dušan Ivanić. Knjiga Jaše Nenadovića, s predgovorom Snežane Milosavljević Milić, ima dva romana (“Vasa Rešpekt”, “Večiti mladoženja”), pripovetke, deo memoara i “pogled na knjižestvo”. Posle Branka, Zmaja i Laze Kostića štampana je antologija stihova i pripovedaka Đure Jakšića, sa dramom “Jelisaveta kneginja crnogorska”, uz izbor Duška Pevulje i iz pisama i Đurinih sećanja.

Tako se, po rečima akademika Mira Vuksanovića, pokretača i glavnog urednika edicije, osam pisaca iz 19. veka koji su uspešno vladali svim žanrovima našlo na istom mestu.

Iz književnosti dvadesetog veka petorica pisaca u sedmom kolu imaju svoje antologijske knjige. Momčilo Nastasijević sa “lirskim krugovima”, “magnovenjima”, dramom, esejima, tamnovilajetskim i varoškim “hronikama” u Biljani Mičić ima novog i pouzdanog tumača. Predgovor o Miodragu Bulatoviću napisao je Matija Bećković, s pesmom “Koji je ono, majko?”, a Miro Vuksanović je u istim koricama sastavio pripovetke, dva romana (“Crveni petao leti prema nebu”, “Heroj na magarcu”) i kratke odlomke iz četiri nedavno objavljene studije o Bulatoviću.

Bojana Stojanović Pantović uspešno je uravnotežila intelektualnost višeg reda u poeziji, drami i esejima Jovana Hristića. Poeziju, eseje i kritike Branka Miljkovića, u novom rasporedu, po tematskim ciklusima, primernim načinom dao je Radivoje Mikić.

OPUS ŽIVOJINA PAVLOVIĆA

IZ zamašnog opusa Živojina Pavlovića, koji se iskazao kao čovek sa nekoliko jednakih darova, Bojan Jović je priredio venac pripovedaka, roman “Zid smrti”, oglede o lepom i ružnom i “Monolog nad mumijama”.