LIČANKA POSTAJE DEO POVLAŠĆENE KASTE: Pred Jovankom su bile godine života koje je malo koja kraljica imala

PRISUSTVO Jovanke Budisavljević nekim događajima izvan rezidencije u kojima je Tito u glavnoj ulozi primećeno je već 1948.

Objavljeno u istorijskom dodatku 06.06.2022.

Ona je u Titovoj pratnji u Sloveniji prilikom posete Trbovlju u novembru te godine, zatim na proslavi godišnjice savetovanja Vrhovnog štaba u Stolicama u septembru 1949, a u martu 1950. ona je uz Tita u Drvaru prilikom posete istorijskoj pećini iz koje je Tito na svoj rođendan 1944. jedva izvukao živu glavu.

Letnji odmori na Brionima prilika su da se okupi kompletna jugoslovenska politička elita koja uživa u čarima brionskog arhipelaga i u luksuzu ekskluzivnih hotela. Uz Tita je i mlada domaćica njegove beogradske rezidencije, koja se ponaša kao deo te povlašćene kaste, a Titovi najbliži saradnici i prijatelji prihvataju njeno prisustvo kao nešto sasvim normalno.

Mlada Slovenka Slavka Ranković, udata za Aleksandra Rankovića, devojačkog prezimena Becele, deo je tog povlašćenog kruga. Pola veka kasnije, 1998. objaviće knjigu svojih sećanja "Život uz Leku" u kojoj će ostaviti i zanimljivo svedočanstvo o odnosu Tita i Jovanke Budisavljević. Slavka piše da je Ranković razgovarao sa Titom o neformalnoj vezi sa Jovankom da je "baš taj razgovor uticao na njegovu odluku da ozvaniči svoj odnos i venča se sa Jovankom".

Bio je utorak 15. mart 1952, kada su se dva službenika Narodnog odbora VII rejona grada Beograda (što bi danas ponajviše odgovaralo opštini Savski venac), sa velikom delovodnom knjigom u rukama pojavili u Užičkoj 15 gde stanuje maršal. Matičaru Momiru Jovanoviću i njegovom kolegi rejonskom službeniku Slobodanu Emrekoviću verovatno su klecala kolena kada su uvedeni u prostoriju u kojoj su ih čekale visoke i važne ličnosti na čelu sa maršalom lično. Tu su i kumovi Aleksandar Ranković sa suprugom Slavkom i general Ivan Gošnjak sa suprugom Teom. Ranković je Titov, a Gošnjak Jovankin kum. A tu je i mlada Jovanka, uzbuđena i ustreptala, kako to obično biva sa mladama uoči tako važnog i sudbonosnog čina. Uočljivo je odsustvo dvojice bliskih Titovih saradnika Milovana Đilasa i Moše Pijade.

SLAVKA RANKOVIĆ daje zanimljiv opis Titovog i Jovankinog svadbenog veselja koje se pretvorilo u terevenku: "Stolovi za svadbeni ručak bili su postavljeni duž cele prostorije... Pred svakim je gostom nekoliko boca različitih vina. Ručak je još bio u toku, a mladencima su, jedan za drugim, počeli da prilaze gosti koji su, sa čašom u ruci, nazdravljali Titu i njegovoj nevesti. Po običaju, ispili bi čašu do dna. Kucne se čaša o čašu, iskapi i podigne, ponosno, prazna čaša - nek se zna ko je junak i na tom polju!"

Pred Jovankom su bile godine života za koje je, mnogo godina kasnije, jedan od Titovih saradnika Lazar Koliševski rekao da ih je malo koja kraljica imala. Milje oko Tita bio je tih godina još uvek partizanski. Ađutanti, ordonansi, sekretari, posluga, svi su oni prošli kroz vihor rata uz svog vrhovnog komandanta. Može li za njih biti većeg zadovoljstva od činjenice da je maršal za svoju životnu saputnicu izabrao upravo njihovu ratnu drugaricu?

Većina fotografija u ovom „Istorijskom dodatku“  objavljuje se ljubaznošću autora knjige „ Tito i Jovanka - Od idile do pakla“  i njegovih kolega foto-reportera i njihovih porodica. Foto-reporteri: Stevan Kragujević, Matija Koković , Ivo Eterović, Jacik Kihlinger, Erik Koh, Milorad Mustapić, Nenad Stojanović. Arhive: Arhiv Josipa Broza Tita, Muzej istorije Jugoslavije, Nacionalni arhiv Holandije, Foto - zbirka Bele kuće Vašington, Arhiva autora i  „Novosti“ i „Borbe“.

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije