Priče iz Vojvodine: Karađorđe na Vidovdan

OD igrališta kraj električne centrale, preko biciklističkog velodroma, do stadiona "Karađorđe". Najveća sportska građevina u Novom Sadu, stecište fudbalera Vojvodine i njihovih navijača, koje se i dan-danas nalazi na istom mestu, na uglu Ulice Dimitrija Tucovića i Bulevara oslobođenja, ima burnu, dugu istoriju, još od 1924. godine, kada je izgrađena na placu na kojem su do tada kružili velosipedi.

Fudbalski klub Vojvodina, osnovan 1914. godine, nije imao svoj teren, pa su igrači u početku trenirali na poljančetu kod "Četiri krajcare", na kraju sadašnje Šumadijske ulice, ali samo do početka Prvog svetskog rata. Posle oslobođenja i ujedinjenja 1918. godine, nastupali su kao "podstanari" Novosadskog gimnastičarskog kluba, sportskog društva mađarske omladine, koje se nalazilo prekoputa Jodne banje.

PROČITAJTE JOŠ: Priče iz Vojvodine: Pustolovine bačkog Kazanove

Međutim, 1923. gradske vlasti su "isparcelisale" taj kraj i Vojvodina je ostala bez terena. Rukovodstvo kluba je našlo rešenje za izgradnju igrališta na napuštenom terenu Novosadskog atletskog kluba, bivšeg biciklističkog velodroma izgrađenog još 1888. godine.

- Uprava Vojvodine se 17. aprila 1924. godine obratila Slavnom gradskom savetu molbom radi dodeljenja parcele broj 31 kraj "Električne centrale" za sportske svrhe - priča nam Petar Đurđev, direktor Istorijskog arhiva grada. - Molbu je u ime kluba potpisao inženjer Daka Popović, a Gradski savet, rešenjem od 25. aprila 1924. godine, potvrdno odgovorio, pa je Vojvodina dobila na korišćenje igralište kraj "Električne centrale".

Semafor sredinom devedesetih godina, redar postavlja table / Foto D. Dozet

Za opremanje igrališta najviše sredstava je prikupljeno dobrovoljnim prilozima, a u tu svrhu, klub je organizovao i gostovanje američke operetske grupe "Luizijana" i čuvenog varijetea "Kazbek", pa je deo prihoda od ulaznica bio namenjen za stadion. Ipak, na kraju se rešenje našlo u saradnji sa novosadskim sportskim klubom Juda Makabi, koji takođe nije imao teren, i koji je u svom radu okupljao uglavnom novosadske Jevreje.

Zapadna tribina "Karađorđa" 1930. / Foto Arhiv FK Vojvodina

- Predstavnici klubova sačinili su ugovor o zajedničkom korišćenju terena 7. maja 1924. godine. Tadašnji v. d. predsednika O. S. K. Vojvodina Kosta Hadži je zabeležio da je teren preoran i uređen takođe dobrovoljnim radom članova i simpatizera i da su izgrađene dve klupske kućice sa stanovima za čuvare, svlačionicama, tuševima i klupskim prostorijama, kao i sedišta na zapadnoj tribini - kaže Đurđev.

Svečano otvaranje zakazano je za 28. jun 1924. godine, a uprava kluba je rešila da novo igralište ponese slavno istorijsko ime "Karađorđe", po vođi Prvog srpskog ustanka Karađorđu Petroviću.

Ugovor o dodeli parcele za izgradnju stadiona 1924. / Foto Arhiv FK Vojvodina

Na Vidovdan, novoizgrađeno igralište Sportskog kluba Juda Makabi i Omladinskog sportskog kluba Vojvodina je svečano otvoreno i bilo je domaćin fudbalskog turnira na kojem su učestvovali domaćini Vojvodina i Juda Makabi i gosti iz Beograda Jugoslavija i Jedinstvo. Jugoslavija je pobedila Vojvodinu rezultatom 4:1, a Jedinstvo Judu Makabi sa 5:2.

David Daka Popović, projektant stadiona / Foto Arhiv FK Vojvodina

Stadion "Karađorđe" je u više navrata dograđivan i renoviran. Posle prvobitnih radova, prema opisu Koste Hadžija, kada je igralište bilo s jedne strane ograđeno daščanom ogradom, a s druge strane samo žičanom ogradom, sve je urađeno prilozima u novcu i materijalu članova i prijatelja obaju klubova.

Popravka krova stadiona / Foto V. Meda

Prvo značajno renoviranje bilo je 1931. godine, kada je zapadna, tada jedina tribina, natkrivena i proširena, te je mogla da primi 500 gledalaca.

Popovićev nacrt za izgradnju stadiona / Foto Arhiv FK Vojvodina

U vreme okupacije, stadion je oduzet klubu, kojem je ujedno bio zabranjen rad. Imovinu je preuzeo Novosadski atletski fudbalski klub (Ujvidki Atltikaia Klub). Po završetku Drugog svetskog rata, Vojvodina je ponovo počela sa radom, ali joj stadion nikada nije bio vraćen u vlasništvo. Odlukom nove komunističke vlasti, ime "Karađorđe" je ukinuto i stadion je preimenovan u "Gradski", odnosno "Stadion Vojvodine". Vlasništvo nad stadionom preuzela je država, i tako je ostalo do danas, s obzirom na to da "Karađorđe" i dalje pripada Republici Srbiji, Gradu Novom Sadu, koji ga je dao na upravljanje "Spensu", a Vojvodina, uprkos tome što je decenijama najčešće sama održavala i renovirala stadion, smatra se samo njegovim korisnikom.

Stara ekipa Vojvodine 1933.

Najveća tragedija na "Karađorđu", na sreću bez ljudskih žrtava, dogodila se 16. februara 1979. godine, kada je Novi Sad zahvatilo jedno od najvećih nevremena u 20. veku. Od siline vetra, čija je brzina u pojedinim trenucima dostizala i 170 kilometara na čas, srušen je krov na zapadnoj tribini, pa je morao da bude iznova podignut.

PROČITAJTE JOŠ: PRIČE IZ VOJVODINE: Kolač u čast zabranjene ljubavi

Severna tribina je dobila sadašnji izgled 1991. godine, a oko terena je 2004. postavljena nova tartan atletska staza, kada su uklonjeni i reflektori. Posle sedam godina, u leto 2011. godine, "Karađorđe" je konačno ponovo dobio osvetljenje, pošto su postavljena četiri moderna reflektora.

Ulica Dimitrija Tucovića posle rušenja krova / Foto V. Meda

PRVI U SRBIJI SEMAFOR U KOLORU

POSLE dugogodišnjih zahteva navijača i na inicijativu tadašnje uprave kluba, gradske vlasti u Novom Sadu su 2. aprila 2007. odlučile da stadionu bude vraćeno originalno ime, "Karađorđe". Iste godine je renovirana i svečana loža, dekorisana zapadna tribina, a 2009, povodom Evropskog prvenstva u atletici, bila je renovirana i jugoistočna tribina. Tada je postavljen i moderan semafor u boji, veličine 41 metra kvadratnog, pa je "Karađorđe" postao prvi stadion u Srbiji koji se mogao pohvaliti kolor-semaforom.

Sa utakmice Vojvodina - Seltik (1:0) 1967.

REFLEKTORI - "TAKAČEVE OČI"

VOJVODINA je 1967. godine, kao šampion Jugoslavije u Kupu evropskih šampiona u Madridu, u majstorici osmine finala eliminisala Atletiko. Tada je najbolji strelac Silvester Takač prešao u redove francuskog Rena, a od novca koji je zaradila transferom, Vojvodina je izgradila dva reflektora koji su zasijali 1. marta 1967. godine, na meču četvrtfinala Kupa šampiona protiv Seltika, kada je Voša slavila sa 1:0. Reflektori su tada simbolično nazvani "Takačeve oči". Na istom meču, zabeležena je najveća poseta u istoriji "Karađorđa", kada je bilo prisutno čak 35.000 gledalaca.