PRI KRAJU ARHEOLOŠKA ISKOPAVANJA CRKVE SVETOG ĐORĐA U GORNJOJ MUTNICI: Jedne od najvećih u Petruškoj oblasti
20. 11. 2023. u 08:30
ZAVIČAJNI muzej u Paraćinu priveo je kraju ovogodišnja arheološka iskopavanja zaštićenog spomenika kulture u Gornjoj Mutnici - ostataka srednjovekovne crkve posvećene Svetom Đorđu. Ova crkva arhitektonski je snimljena još sedamdesetih i osamdesetih godina prošlog veka u okviru projekta proučavanja i konzervacije ostataka srednjovekovnih lokaliteta Petruške oblasti koji je sprovodio Zavod za zaštitu spomenika kulture iz Kragujevca.
Foto: Z. Rašić
Crkva je tada (1975) proglašena za kulturno dobro - spomenik kulture i malo je raščišćen šut, ali iskopavanja nije bilo do prošle godine, kada su inicijativu u svoje ruke preuzeli - meštani. Želeći da baš na ovom mestu, koje se nalazi na oko dve stotine metara od poslednjih seoskih kuća, na mestu gde rečica Suvara izbija iz klisure, naprave izletište i centar duhovnog okupljanja, Gornjomutničani su zatražili arheološka istraživanja ove svetinje od paraćinskog Zavičajnog muzeja. I ova ustanova im je rado izašla u susret. Filip Stefanović, kustos-arheolog i rukovodilac projekta, ističe da su prošlog leta uspeli da istraže severni deo crkve i priprate, čime je utvrđeno da se zaista radi o jednoj od najvećih crkava Petruške oblasti.
- Možda su jedino veći ostaci crkve u okviru kompleksa manastira u Sisevcu i manastira Namasija. Crkva Svetog Đorđa je jednobrodna crkva, sa pripratom za koju smo ustanovili da je građena kasnije, budući da ne pripada istom građevinskom horizontu. Sama crkva je napravljena krajem 14. veka. Preciznije, datovali smo je u neki period posle 1375. godine, pošto se u povelji kneza Lazara pominju Gornja Mutnica i još neka sela u opštini Paraćin, ali se Crkva Svetog Đorđa ne pominje. Verovatno se radi o parohijskoj crkvi pošto na terenu nismo otkrili nikakve ostatke manastirskog kompleksa, te je ova crkva predstavljala zadužbinu nekog od petruških vlastelina, moguće vojvode Crepa - objašnjava Stefanović.
Lomljeni kamen
ZIDOVI Crkve Svetog Đorđa zidani su lomljenim kamenom u krečnom malteru i očuvani do visine od oko 0,7 metara iznad kote prvobitnog terena. Osim keramike, na lokalitetu su nađeni još delovi stakla i neki metalni nalazi, pa čak i dva parčeta lima, što ukazuje na to da je crkva imala limeni krov. Među poslednjim nalazima je i deo tadašnjeg nakita - narukvice.
Radovi na ovom lokalitetu trajali su oko dve sedmice. Zavičajni muzej sproveo ih je uz stručnu pomoć Zavoda za zaštitu spomenika kulture iz Kragujevca i arheologa iz Jagodine i Ćuprije, uz podršku sela. Ovog puta otkopavana je unutrašnjost crkve. Sagovornik "Novosti" ističe da su krenuli sa zapada nastojeći da tačno definišu pružanje oltarske apside, koja je bila razuđene fasade, sa dekorativnim arhitektonskim elementima.
Foto: Z. Rašić
- Crkva je nekada bila malterisana sa spoljne strane i to sada sigurno znamo jer smo pronašli ostatke maltera. Imala je širinu šest metara, a dužinu skoro šesnaest i sastojala se od glavnog broda i priprate. Po monumentalnosti, sigurno je bila jedna od najvećih u srednjovekovnoj Petruškoj oblasti. Južni deo crkve je, nažalost, oštećen prilikom širenja lokalnog puta, tako da nam ostaje da istražimo ono što je ostalo od tog južnog zida. Nakon ovih istraživanja, kolege iz Zavoda za zašitu spomenika kulture napraviće projekat rekonstrukcije i konzervacije objekta. Najvažnije je podići potporni zid prema putu, da bi crkva ostala na mestu u tom južnom delu. Za ove naše uslove objekat je stvarno bio monumentalne arhitekture. Vidimo čak i neke arhitektonske ukrase na apsidi, na istočnom delu crkve. Što se tiče arheoloških nalaza, bilo ih je i prošle, i ove godine. Naišli smo na neke bogoslužbene predmete, srednjovekovnu grnčariju i tome slično - navodi Stefanović.
On objašnjava da ima podataka da je ova svetinja "bila živa" početkom 16. veka, a verovatno je srušena krajem 17. veka posle Austrijsko-turskog rata. Po okončanju arheoloških iskopavanja na ovom lokalitetu, paraćinski Zavičajni muzej nastavlja istraživanja na srednjovekovnom utvrđenju Petrus iznad sela Zabrega, saznajemo od arheologa i direktora te ustanove Branislava Stojanovića.
- Ovo će biti treća godina obnovljenih sistematskih istraživanja Petrusa, gde nastavljamo da otkrivamo zidove i unutrašnjost dvorane, te da pripremamo to utvrđenje za konzervaciju i prezentaciju. Inače, pre Gornje Mutnice radili smo istraživanja iznad kamenoloma na planini Babi.
Centar duhovnog okupljanja
MEŠTANI Gornje Mutnice godinama su imali ideju da ovu crkvu obnove, a okolni prostor raščiste i urede, te da tako iznad sela u prelepoj prirodi naprave centar duhovnog okupljanja oko te svetinje i izletište sa kompletnom infrastrukturom. Ostaci crkvenih zidova bili su vidljivi u zapadnom i, delimično, u severnom delu, pa su meštani, okupljeni u udruženje "Kanjon Suvare", i sami raščišćavali šut unutar crkve. Po rečima Jevte Pavlovića, glavnog inicijatora, sve su radili sa blagoslovom SPC. Donatorskim sredstvima sagradili su dva letnjikovca, postavili klupe i drugi parkovski mobilijar, palionicu sveća, krst, počeli da grade zvonaru...
Pratite nas i putem iOS i android aplikacije
Pratite vesti prema vašim interesovanjima
STEPA KOD JEDRENA OSVETIO UGLjEŠU I VUKAŠINA: Pre 85 godina u Čačku preminuo vojvoda Stepa Stepanović, veliki srpski vojskovođa
BRIŽLjIVO upakovane dve nagorele voštanice i jedna raskošna osmanska sablja pronađene u skromnoj sobi Stepe Stepanovića posle njegove smrti 27. aprila 1929. otkrile su da veliki vojskovođa nije smatrao pobede na Ceru i Solunskom frontu najvažnijim bitkama koje je vodio, već osveta srednjovekovnih srpskih vitezova izginulih u Maričkoj bici.
28. 04. 2024. u 06:30
REZOLUCIJOM O SREBRENICI PRIKRIVAJU SVOJE ZLOČINE: Nemačka istorijski falsifikat potura na godišnjicu oslobođenja Dahaua, fabrike smrti
NEMAČKA koja je glavni sponzor sarajevske „Rezolucije o Srebrenici“ pokušava da progura taj cinični istorijski falsifikat kroz Generalnu skupštinu UN u vreme jedne tragične godišnjice, oslobođenja koncentracionog logora Dahau, nespornog svedočanstva o najvećem genocidnom programu u istoriji čovečanstva čiji je autor – Nemačka.
28. 04. 2024. u 07:00
IZBACIO JE IZ STANA ZBOG DRUGE: Kako je pukla veza Katarine Radivojević i Olivera Mandića
NjIHOVA desetogodišnja veza se rasula u paramparčad kad se u životu Olivera Mandića pojavila 22 godine mlađa dama.
28. 04. 2024. u 12:13
Pročitajte više
ČUDO U BEOGRADU: Ruska himna "prestala" da se intonira tokom dodele zlata, a onda se desilo - ovo (VIDEO)
Rusija ovih dana sa ponosom ističe da na Evropskom prvenstvu u boksu čiji je domaćin Srbija njeni takmičari mogu da nastupaju uz sva državna znamenja, a i pod imenom zemlje iz koje su, kao i da se himna Ruske Federacije intonira kada neko od Rusa dođe do zlatne medalje. Međutim, baš sa tom himnom desio se jedan neočekivani problem. A onda je usledila vrlo emotivna scena...
28. 04. 2024. u 19:44
AKO NEKOM POZAJMITE OVU KNjIGU, NE OČEKUJTE DA VAM JE VRATI!
Spremite se za putovanje kroz tamni podzemni svet za koji do sada niste znali.
24. 04. 2024. u 17:18
CENTAR BEOGRADA "KRSTILA" NEMICA: Znate li kako je Zeleni venac dobio ime
U PITANjU je jedan od simbola glavnog grada Srbije.
28. 04. 2024. u 16:12
RUSIJA JE ZGROŽENA: Ovo je najnoviji uslov za Ruse da bi učestvovali na Igrama "Pariz 2024"
RAT u Ukrajini, odnosno "Specijalna vojna operacija" kako to Rusija naziva, još jednom je u prvi plan izbacio i sport. Najnovije vesti na temu "sportske sankcije Rusima" iznedrile su "dodatak" koji je prilično šokirao Ruse.
27. 04. 2024. u 21:10
KAKVA ČISTKA... Novak Đoković se odlučio na drastičan potez!
Novak Đoković će, po svoj prilici, u nastavak sezone ući sa baš drugačijim stručnim štabom nego što je to bilo na početku 2024.
28. 04. 2024. u 12:12
MUŠKARAC POSTAO PAS: Za transformaciju potrošio oko 14.000 evra - krajnji rezultat zbunio i pse
SIGURNO je veliki zaljubljenik u ovu vrstu životinja.
28. 04. 2024. u 17:17
Najnovije iz rubrike
MOJ DOM JE U PRIŠTINI, GDE JE BIO MOJ ŽIVOT: Olivera Budimir o neprebolu Kosova četvrt veka kasnije - "Svog supruga nisam videla mrtvog..."
KAD sam završila svoj prvi roman "Lavirint života", mislila sam da sam rekla sve što se tiče Kosova, ali nisam. Posle sam napisala još jedan roman takve tematike, "Uvir na izviru". A nedavno i treći, koji se takođe dotiče te teme.
28. 04. 2024. u 14:00
REZOLUCIJOM O SREBRENICI PRIKRIVAJU SVOJE ZLOČINE: Nemačka istorijski falsifikat potura na godišnjicu oslobođenja Dahaua, fabrike smrti
NEMAČKA koja je glavni sponzor sarajevske „Rezolucije o Srebrenici“ pokušava da progura taj cinični istorijski falsifikat kroz Generalnu skupštinu UN u vreme jedne tragične godišnjice, oslobođenja koncentracionog logora Dahau, nespornog svedočanstva o najvećem genocidnom programu u istoriji čovečanstva čiji je autor – Nemačka.
28. 04. 2024. u 07:00
STEPA KOD JEDRENA OSVETIO UGLJEŠU I VUKAŠINA: Pre 85 godina u Čačku preminuo vojvoda Stepa Stepanović, veliki srpski vojskovođa
BRIŽLjIVO upakovane dve nagorele voštanice i jedna raskošna osmanska sablja pronađene u skromnoj sobi Stepe Stepanovića posle njegove smrti 27. aprila 1929. otkrile su da veliki vojskovođa nije smatrao pobede na Ceru i Solunskom frontu najvažnijim bitkama koje je vodio, već osveta srednjovekovnih srpskih vitezova izginulih u Maričkoj bici.
28. 04. 2024. u 06:30
U TRENU UBILI 20 CIVILA: U Surdulici, pre ravno 25 godina, NATO počinio jedan od najvećih zločina u agresiji na SRJ
PRE ravno 25 godina, 27. aprila 1999, NATO je u Surdulici počinio jedan od najvećih zločina tokom agresije na našu zemlju.
27. 04. 2024. u 12:30
OVO JE ČOVEK KOJI JE U NIŠU NEUTRALISAO TONU TEŠKU AVIO-BOMBU SA 430 KG EKSPLOZIVA: To isto je radio 2011. u Kragujevcu i 2013. na Dorćolu
AKO igde postoji "vaga" za merenje snage ljudskog duha, koliko li bi na njenoj skali težila ona koju ima deminer Mihailo Marinković (48), iz Pančeva, pripadnik Sektora za vanredne situacije MUP Srbije? Koliko bi na njen tas stalo njegove odvažnosti, staloženosti, potpune koncentracije..., u trenutku dok je, minule nedelje u Nišu, sam prilazio neeksplodiranoj avio-bombi teškoj 1.000 kilograma koja nosi 430 kilograma eksploziva, zaostaloj iz NATO agresije?
27. 04. 2024. u 07:00
Komentari (0)