OLOVNA VREMENA: Marginalizacija Srba u Crnoj Gori sprovedena je na jedan sistemski i sa strane osmišljen način

NAUČNI skup "Olovna vremena u Crnoj Gori (1990-2020): uzroci i posljedice", u organizaciji Matice srpske - Društva članova u Crnoj Gori, pod pokroviteljstvom Vlade Vojvodine i Privredne komore Vojvodine, okupio je tridesetak naučnih i kulturnih poslenika iz Crne Gore, iz različitih naučno-kulturnih oblasti (filologija, književna teorija kritika, istorija, filosofija, teologija, sociologija, medicina, publicistika, psihologija i fizika) sa osnovnom idejom da se iz različitih teorijskih i praktičnih uglova sagleda navedeni period, uključujući ono što mu je prethodilo i ono što slijedi u budućnosti.

Foto: Printskrin

Generalno rečeno, na skupu je iznešeno više usko povezanih dijagnoza društveno-političkog, kulturno-naučnog, socio-psihološkog, duhovnog, prirodno-naučnog i medicinskog života u ovom periodu.

Cilj naučnog skupa bio je cjelovito sagledavanje položaja srpskog naroda u crnogorskim "olovnim vremenima", kroz različite pristupe fenomenima surove autokratije u ovom periodu:

1) preotimanje i formalno-pravno ukidanje srpskog jezika,

Sve navedeno sprovođeno je od strane "privatizovane države" sa jednim ciljem: da se na ovim prostorima, kopirajući neke ranije slične poduhvate uspostavi novi način mišljenja i življenja koji u antisrpstvu ima jedini zajednički imenilac.

Sve ovo je izvedeno radi promjene srpskog identiteta Crne Gore i radi stvaranja podaničkog mentaliteta koji je jednako zahtijevan u politici i u nauci, pa čak i u medicini.

Svaki oblik otpora bio je stigmatizovan po naslijeđenim i novostvorenim ideološkim kalupima koji su u jednom momentu ipak morali da se pokažu kao preuski. To razbijanje sistemskog antisrpskog programiranja društvenih odnosa desilo se kroz svenarodni, svjetski pokret i fenomen "Ne damo svetinje!", koji je pokazao dosad skrivenu snagu i energiju ovog naroda i još jednom potvrdio da se u kriznim vremenima Crna Gora kao država može održati u svom izvornom i autentičnom liku samo ukoliko sluša srca i um svog jedinog i istinskog sluge: Srpske pravoslavne crkve.

Osim naslovne sintagme skupa, u više referata kao određenja ovog trodecenijskog perioda istaknuti su: 1) razaranje svih pokretačkih i stvaralačkih potencijala, 2) imitacija kao osnovni oblik nametnutog društvenog odnošenja, 3) nasilno projektovano stvaranje "novog čovjeka" i "nove države". Taj vještački poduhvat se najjednostavnije da izraziti kroz Njegošev uvid u "sebezarobljavanju u tuđina", ovaj put globalnog ideološkog mehanizma u kome više ne postoji nikakav suverenitet čovjeka kao Hristolike ličnosti, niti naroda kao tvorca sopstvenog života. Iz tog razloga stvorena je lažna suprotstavljenost građanske i nacionalne države, usljed čega se stanje u Crnoj Gori u proteklom periodu može opisati i kao "mijenjačnica identiteta".

Ekonomska i kulturna marginalizacija Srba u Crnoj Gori provedena je na jedan sistemski i sa strane osmišljen način. Usljed toga, manipulacijom i fabrikovanjem laži, uz nedostatak hrabrosti da se istini pogleda u oči, vladajuća autokratija je težila da razaranjem srpske tradicije i istorije u Crnoj Gori dovede naše nacionalno i duhovno biće do stanja tabula rasa i tako nas pretvori u obične poslušnike i sredstva njihovog bogaćenja. Slični, skoro istoliki pokušaji dogodili su nam se u novijoj istoriji kada smo bili okupirani od strane spoljašnjeg neprijatelja u Prvom i Drugom svjetskom ratu. Nešto slično dogodilo nam se i u vremenu totalitarističkog sistema čije su "godine koje su pojeli skakavci" i "vunena vremena" prethodili "olovnim vremenima". U svemu tome, nije bilo dovoljno ubiti Boga u čovjeku, niti je bilo dovoljno "samo" ubiti Srbina u nama, već se u poslednje vrijeme radikalno radilo na tome kako ubiti samog čovjeka u nama.

Sve to je dovelo, što svako od nas može posvjedočiti, do nepomirljivih razlika, ne samo među nacionalnim identitetima, ili političkim strankama, ne samo u porodičnim i prijateljskim odnosima, već i do sukoba pojedinačnog čovjeka sa samim sobom, kroz sukob sa svojim precima i potomcima. Istaknuti pojedinci, koji su bili stožer odbrane i čuvanja izvornog srpskog identiteta naroda u Crnoj Gori, kakav je bio blaženopočivši Mitropolit Amfilohije, uradili su više nego sve crnogorske institucije, koje su po Ustavu i Zakonu bile zadužene da nas kao narod zaštite od sveprožimajuće diskriminacije.

Da bi se oduprli svemu tome, neophodneo je da svi nosioci odgovornosti za stanje srpskog naroda u Crnoj Gori nastave da se suprotstavljaju potiskivanju srpskog jezika, ćiriličnog pisma, srpske književnosti i hrišćanske duhovnosti, kao i da u predstojećem, nadamo se "postolovnom vremenu" udruže sve svoje snage i - zalažući se jedino za istinu i pravdu - demaskiraju postojeći poredak laži i nepravde.

Put ka tom vraćanju ka nama samima je dobro poznat i prisutan u nama. To je povratak ka principu sopstvenog istorijskog opstojanja i reazvijanja, a vezan je za svetosavsko-lazarevski Zavjet, dat jednom za vjeki vjekova i ponovljen na svetovasilijevskom Saboru.

Otuda, samo u tom istinskom susretu sa sopstvenom prošlošću možemo imati dovoljan motiv postignuća da i u svojoj budućnosti kroz zalog poslednje dvije godine budemo dostojanstveni i poštovani stanovnici ovih crnogorskih, hercegovačkih, primorskih, brdskih, raških prostora i svekolike zemlje. Afirmišući ono univerzalno u našoj kulturi i duhovnosti, jedino ćemo moći da prevladamo izmišljene i antagonizovane lokalne različitiosti i sebe uzdignemo do stanja u kome će nam fizičko, duhovno i socijalno blagostanje biti kičma našeg daljeg istorijskog postojanja. To je moguće jedino ukoliko se sastajemo i sa čovjekom kao i sa Bogom - licem u lice, u zajednici.

(Deklaracija koju su usvojili učesnici naučnog skupa "Olovna vremena" u Crnoj Gori (1999-2000) - uzroci i posljedice",
u Herceg Novom, 22 - 23. 10. 2021.)

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije