NOVI BEOGRAD: Od močvare do metropole

NOVI Beograd je jedna od najvećih i najmlađih opština u Beogradu, koja se nalazi na levoj obali Save, nasuprot starom delu grada. Nastao je kao rezultat velikog urbanističkog projekta koji je započet posle Drugog svetskog rata, sa ciljem da se stvori moderan i funkcionalan grad.

Foto: Novosti

Međutim, istorija Novog Beograda seže i dalje u prošlost, i obuhvata razne kulturne, političke i ekonomske uticaje koji su oblikovali njegov identitet.

Prvi tragovi ljudskog naseljavanja na teritoriji Novog Beograda potiču iz neolita, kada je na mestu današnjeg naselja Belo brdo postojalo jedno od najvećih i najznačajnijih naselja vinčanske kulture, koja je predstavljala jednu od prvih civilizacija u Evropi. Tokom vekova, ovaj prostor je bio pod vlašću raznih država i carstava. U srednjem veku, na ovom području su se nalazila sela Bežanija i Zemun, koji su bili važni trgovački i zanatski centri, kao i strateške tačke odbrane od neprijateljskih napada. U 18. i 19. veku, ovaj prostor je bio poprište mnogih ratova i sukoba, koji su menjali granice i vlast nad njim.

Ideja o izgradnji novog dela grada na levoj obali Save se javila još u 19. veku, kada su pojedini urbanisti i arhitekti predlagali da se iskoristi ovaj neiskorišćeni i močvarni teren za stvaranje novog urbanog centra, koji bi bio povezan sa starim gradom mostovima i saobraćajnicama. Međutim, ovi planovi su ostali samo na papiru, jer nisu imali podršku vlasti i javnosti, koji su smatrali da je ovaj poduhvat previše skup i nepotreban. 

Foto: Grad Beograd

Tek u 20. veku, posle Prvog svetskog rata, kada je Beograd postao prestonica Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, počela je realizacija prvih projekata na levoj obali Save. Tako je 1924. godine otvorena kafana "Novi Beograd", koja je dala ime ovom području, a 1934. godine je započeto nasipanje terena peskom sa Dunava i Save, kako bi se podigao nivo zemljišta i isušilo močvarno tlo.

Međutim, pravi zamah izgradnji Novog Beograda je dat posle Drugog svetskog rata. Za ovaj poduhvat je angažovano na hiljade radnika, inženjera, arhitekata i omladinaca, koji su dobrovoljno učestvovali u radnim akcijama. Prvi radovi su započeti 11. aprila 1948. godine, kada je 150.000 omladinaca iz cele Jugoslavije došlo na levu obalu Save da započne izgradnju novog grada. Tokom narednih godina, na ovom prostoru su nikle brojne zgrade, koje su bile građene u stilu moderne i socijalističkog realizma, i koje su služile za stanovanje, rad, obrazovanje, kulturu i sport. Neki od najpoznatijih objekata koji su izgrađeni u ovom periodu su Palata federacije (danas Palata Srbija), Sava centar, Geneks kula, Hotel Jugoslavija, Studentski grad, Beogradski sajam i drugi.

Foto: Novosti

Novi Beograd je nastavio da se razvija i u drugoj polovini 20. veka, kada je dobio i svoj karakterističan izgled u vidu blokova, koji su predstavljali urbanističke jedinice sa svojim sadržajima i infrastrukturom. Blokovi su dobili svoje brojeve po redosledu izgradnje, koji nisu uvek pratili logičan raspored, pa su tako nastale i neke zanimljivosti, kao što su blok 13 koji ne postoji, blok 45 koji je najveći, i blok 70 koji je najmanji. U ovom periodu su takođe izgrađeni i neki od najviših zgrada u Beogradu, kao što su Ušće, Beograđanka i Avala toranj, koji su postali prepoznatljivi simboli grada.

Foto: grad Beograd

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije