KAZAN ZA RAKIJU NAŠ PRVI PATENT: Zavod za zaštitu intelektualne svojine, koji nikad nije prekidao rad, obeležava veliki jubilej
TOKOM sto godina postojanja Zavoda za intelektualnu svojinu, u njemu je registrovano više od 61.000 patenata, 1.474 mala patenta, preko 70.000 žigova i blizu 11.084 industrijska dizajna.
Foto arhiva
Prvi registrovan patent bio je "stroj za pečenje rakije", na ime Milana Jovanovića, kazandžije iz Novog Sada. Tadašnja uprava među prvim patentima je odobrila i pronalazak "sama sebe ljuljajuća kolevka", na ime Adema Subašića, sajdžije iz Sarajeva.
Svoje žigove su u Zavodu, početkom dvadesetih godina, štitile i svetski poznate kompanije...
- Nikada za ovih 100 godina Zavod nije prestajao da radi, istina, radio je u ograničenom obimu i sa smanjenim brojem službenika, čak i u periodu Drugog svetskog rata pod rukovodstvom vrsnog intelektualca Andrije Bogdanovića - objašnjava, za "Novosti", Vladimir Marić, direktor Zavoda.
- Tokom svoje istorije, menjao je nazive i nadležnosti, razvijao se i napredovao nekada brže, a nekada sporije, ali se pokazao u velikoj meri imun na ideološke i političke promene kroz koje su ova zemlja i društvo prolazili. Delom je to i zbog toga što je zaštita intelektualne svojine, barem od početka 19. veka, jedan od nespornih zakona ekonomskog razvoja svakog modernog društva. Ponos Zgrada Zavoda za intelektualnu svojinu, Foto arhiva
Okončanjem Drugog svetskog rata, nastupile su za Jugoslaviju nove ideološke, društvene i ekonomske okolnosti. To je bilo burno i teško vreme bremenito problemima i iskušenjima, ali istovremeno, to je bilo vreme nade i napretka. U periodu od 1945. do 1950. godine u Jugoslaviji je bilo registrovano više od 150.000 domaćih i međunarodnih žigova.
- Zavodu je od 1981. godine dodeljena nadležnost i u oblasti zaštite oznaka geografskog porekla - dodaje naš sagovornik. - Prve registrovane oznake porekla bile su oznake za "dingač" i "postup", vina sa Pelješca.
ŠUMAN
PRVI predsednik Uprave bio je Janko Šuman, doktor prava, koji je studirao u Gracu i Beču. Bio je advokat u Celovcu, a potom radio 17 godina u Austrougarskom zavodu za patente u Beču. Na čelu Uprave bio je 17 godina, i za to vreme uprava je uživala veliki ugled i ubrzo je postala poznata u Evropi.
Danas je u Zavodu registrovano 69 oznaka geografskog porekla, njima su zaštićeni tradicionalni srpski proizvodi, kao što su užička pršuta, homoljski sir, leskovačko roštilj-meso, mineralne vode "knjaz miloš", "vrnjci", "duboka"...
Foto arhiva
Poslednjih dvadeset godina istorije Zavoda bilo je vreme intenzivne modernizacije ove institucije, jačanja tehničkih i ljudskih kapaciteta, harmonizacije pravnog sistema sa evropskim i jačanja međunarodne saradnje. Zavod ima dugu i plodnu saradnju sa najvažnijim međunarodnim institucijama iz ove oblasti - Svetskom organizacijom za intelektualnu svojinu, Evropskom patentnom organizacijom i Zavodom za intelektualnu svojinu Evropske unije.
KRALj ALEKSANDAR DONEO UREDBU
NASLEDNIK prestola tadašnje Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, Aleksandar Karađorđević, 15. novembra 1920. godine doneo je Uredbu o zaštiti industrijske svojine kojom je ustanovljena Uprava za zaštitu industrijske svojine. U to vreme, 85 odsto stanovništva je živelo na selu, a polovina od ukupnog broja stanovnika bila je nepismena. Osnovna privredna grana je bila poljoprivreda, a industrija je tek počela da se razvija. Foto arhiva
Bogata je lista i privremenih članova uprave među kojima su bili akademici, profesori univerziteta, načelnici, glavni inženjeri i inspektori u ministarstvima, industrijalci, lekari i učitelji. Na listi privremenih članova Uprave nalazio se i Milutin Milanković, jedan od najvećih srpskih naučnika svih vremena. Pored njega, na listi privremenih članova Uprave bili su i doktor Aleksandar Leka, Pavle Vasić, doktor Milan Vidmar, profesor Tehničkog fakulteta u Ljubljani i Velibor Gligorić u svojstvu savetnika Ministarstva trgovine i industrije.