ČUDOTVORNI IZVOR KRAJ SVETE PETKE: Dva značajna fruškogorska pravoslavna manastirska bisera, stara vekovima, krase šidsku opštinu

Smiljka Kostić

19. 12. 2022. u 17:15

FRUŠKA gora, koja je od davnina bogata svetilištima, više od 15 godina i zvanično ima status "svete gore", po kojoj je "ušuškano" 16 živih srednjovekovnih pravoslavnih manastira.

Foto: S. K.

Najveći broj ovih svetinja sagrađen je u 15. i 16. veku, kada ih je u tom periodu postojalo čak 35, od tog broja 19 njih danas se nalazi u ruševinama. Poslednjih deset godina ova planinska lepotica bogatija je za pet novih manastira, a jedan od njih je i manastir Sveta Petka, udaljen dva kilometra od nekadašnjeg graničnog prelaza sa Hrvatskom, kod Bapske.
Na samo četiri kilometra od Berkasova kod Šida, u dolini opasanoj šumom, vinogradima i voćnjacima, promalja se novoproglašeni ženski manastir Sveta Petka. Pre tačno deceniju, dolaskom dveju monahinja iz Amerike, počela je obnova crkve i izgradnja konaka.
Nad izvorom je prvo bila crkva brvnara, koja je 1863. izgorela, a kasnije je podignut današnji hram, koji je do 2008. godine bio deo parohijske crkve u Berkasovu. Uklesani natpis na mramornoj ploči koji potiče od jednog Dubrovčanina izlečenog od teške bolesti jedan je od nekoliko izjava zahvalnosti koje svedoče o lekovitosti ove vode. Iako je dosta izolovan od puteva koji povezuju fruškogorske manastire, pored meštana, ovu svetinju posećuju i turisti.

Foto: S. K.


Prema legendi, čudotvorni izvor otkriven je davnih vekova, kada je gluvonema čobanica u tom kraju, koji je bio dosta sušan, čuvala ovce.
- Ona se suzama molila Bogu da pošalje spas za njeno stado. Tada joj se prikazala Sveta Petka, koja joj je rekla da se moli uz njenu ikonu. Jedne večeri, kada je trebalo ponovo da vrati ovce u selo, podigla je ikonu i videla da je zemlja mokra, malo je pročeprkala i tada se pojavio mlaz vode. Onog trenutka kada je popila gutljaj, odmah je progovorila - govori mati Anisija, igumanija manastira.
Manastir Privina Glava spada u najstarije fruškogorske svetinje, prema zapisima, sagrađen je u 12. veku, a kao ktitor spominje se vlastelin Priva, po kome je verovatno i dobio ime.
Za ovaj manastir vezuje se jedna legenda, koja kaže da je despot Vuk Branković dao ne tako malu sumu novca za gradnju crkve i manastira. Ta građevina trebalo je da bude najveća u Sremu, ali su graditelji pobegli sa novcem, a lopovi su ih na narečenom mestu ubili. Po tome su manastir i mesto dobili naziv Privina Glava, odnosno prebijena glava.
I ovaj manastir, kao i većina fruškogorskih, pretrpeo je velika oštećenja tokom Drugog svetskog rata. Iz riznice su uzete mnoge dragocenosti, kao što je žezlo pećkog patrijarha Janićija Drugog (1346-1354), izrađeno od slonove kosti, kao i bakrorez iz 1758. godine, dar mitropolita Pavla Nenadovića. 

Pogledajte više