MISTERIOZNA STENA KOD KRUŠEVCA: Poruka uklesana pre 15.000 godina nije odgonetnuta ni posle pola veka
TAJANSTVENA stena sa uklesanim rečima na zasada nepoznatom jeziku slučajno je nađena na brdu Gradište kod Kruševca i već gotovo pola veka predstavlja misteriju. Nikada nije odgonetnuto šta je na steni napisano.
Foto S. Babović
Ovaj kamen bio je od 1978. do 1988. godine u podnožju Gradišta, da bi bio prebačen na posebno mesto, gde se čuva i danas, u Muzej klesarstva i vajarstva u Beloj Vodi. Težak je oko 300 kilograma. Sagovornici "Novosti" iz ovog mesta, čuvenog po kamenu peščaru predočavaju da je svojevremeno istaknuti naučnik prof. dr Radivoje Pešić procenio starinu ovog unikata na oko 30.000 godina p. n. e., kao i da je posle više godina istraživanja verovatno da je skulptura 15.000 godina mlađa.
Jedan deo tog kamena podseća na glavu životinje, najviše govečeta, pa se pretpostavlja da je kamen imao kultnu funkciju. Interesantno je da je pomalo paganski karakter kamene skulpture "uklesan" u dar potonjih majstora u prethodna dva veka u Beloj Vodi.
Poznati su specifični ukrasi pri izradi različitih predmeta: urezane i izvajane vile, zveri, ptice, prikazi iz života, bilje, plodovi. Tek sa novijim datumima klesalo se uz oslonac na hrišćansku tradiciju sa anđelima i krstićima.
- Nikada nismo bili za ideju da se skulptura izmesti iz sela, jer bi trebalo da predstavlja istorijski legitimitet samog tla - ispričao je "Novosti" prof. dr Veroljub Lazarević, književnik i neumorni istraživač istorije. - U više navrata susretao sam se sa slučajnim nalazima. Bilo je tragova da je na tom području postojalo znamenitosti sa sličnim urezima, ali su vremenom uništeni. Našao sam i pločicu veličine 30 sa 30 centimetara sa urezanim znakom sličan onima kao na skulpturi, ali je kasnije više nisam video. Foto S. Babović
Skulptura ili možda deo nje, nazvan je "Belovodska pismenica". Mnogo poznatiji od tajnovite stene sa nedešifrovanim jezikom je samo selo - Bela Voda. Slavu duguje kamenu, tzv. peščaru, koji se eksploatiše više od 600 godina. Belovodski kamen ugrađen je u brojne poznate bogomolje (Drenča, Kalenić, Veluće, Lazarica, Ljubostinja, Rudenica, Naupare). Od peščara su podizane i značajne građevine u prestonici, poput Brankovog mosta, zgrade Francuskog kulturnog centra, Hipotekarne banke, Palate Beograd, Crkve Svetog Marka.
ROZETA ČUVA TRADICIJU
SVAKOG jula u selu se održava jedinstvena manifestacija, Belovodska rozeta, sa mozaičarskom i vajarskom kolonijom.
- Klesarska veština učila se u posebnoj Školi u Beloj Vodi od 1910. do 1923. godine - predočava dr Veroljub Lazarević. - Do 1997. godine, na teritoriji sela, izbrojano je oko 400 starih i novih mejdana, odakle se uzimao beli peščar.