OTVORENA IZLOŽBA GOSPODIN PAVLE BELJANSKI: 130 godina od rođenja najvećeg srpskog kolekcionara, zadužbinara i darodavca

Izložba Gospodin Pavle Beljanski (1892–1965), autorki Jasmine Jakšić Subić i Marte Đarmati, kustoskinja Spomen - zbirke, otvorena u Centru za kulturu u Svilajncu, približila je ličnost izvanrednog intelektualca, kolekcionara i osnivača najreprezentativnijih legata na prostorima bivše Jugoslavije. Izložba je realizovana u saradnji sa Spomen - zbirkom Pavla Beljanskog, povodom obeležavanja 130 godina od rođenja najvećeg srpskog kolekcionara, zadužbinara i darodavca. Postavkom je obuhvaćeno poreklo Beljanskog, čime se približava život građanske porodice krajem 19. i početkom 20. veka. Pored posebno oblikovanog materijala postavke, porodičnim portretima i portretima samog Beljanskog, kao i izborom predmeta iz lične i porodične zaostavštine predstavljeno je njegovo neposredno okruženje. Izložbu su obogatili citati Beljanskog i citati drugih o njemu.

Predstavljeni su i portreti Pavla Beljanskog i umetnička dela koje je kolekcionar poklonio ili prodao drugim muzejima i institucijama. Spomen-zbirka Pavla Beljanskog je muzej posvećen jugoslovenskoj modernoj umetnosti prve polovine 20. veka, čiji je koncept osmislio sam darodavac. Zbirka je smeštena u zgradu koja je među prvima u tadašnjoj Jugoslaviji sagrađena isključivo za potrebe muzejskog prostora. Posebnim ugovorom o poklonu sa AP Vojvodinom, Beljanski je 18. novembra 1957. godine darovao srpskom narodu kolekciju slika i skulptura (151 delo), a zatim je zbirku dopunjavao do kraja života. Čini je 184 dela (slika, skulptura, crteža i tapiserija) od 36 autora.

Među stvaraocima zastupljenim u Zbirci nalaze se predstavnici prve generacije modernista (Nadežda Petrović, Milan Milovanović, Kosta Miličević), najvažniji autori iz perioda između dva svetska rata (Sava Šumanović, Milan Konjović, Petar Dobrović, Ivan Radović, Jovan Bijelić, Petar Lubarda, Sreten Stojanović, Risto Stijović, itd), kao i umetnici koji su u kolekciji zastupljeni i delima iz druge polovine 20. veka, ali koja su u skladu sa ostalim ostvarenjima iz zbirke (Zora Petrović, Liza Križanić, Živko Stojsavljević, Milenko Šerban, Ljubica Sokić, Milica Zorić). Beljanski je želeo da u svoju zbirku uvrsti dela koja u najboljoj meri svedoče o autentičnosti nacionalnog likovnog izraza, bez obzira na uticaje koje su umetnici usvajali tokom školovanja u različitim sredinama.