FOSEOVI PEJZAŽI DUŠE: Izdavači o delu najnovijeg, norveškog nobelovca
JEZIK Juna Fosea izranja iz tišine. Ovaj pisac potiče iz zapadne Norveške, iz prirode koja je surova, njegovi likovi žive na obali fjorda ili mora, na vodi, toliko neophodnoj da bi se preživelo, a koja, opet, uzima živote. Ti junaci bore se i sa negostoljubivom prirodom, ali i sa sopstvenom prirodom.
V.C.S.
Ovako je rad aktuelnog nobelovca Juna Fosea opisao Dejan Matić, pesnik i prvi čovek izdavačke kuće "Treći trg", koja je ove nedelje sa izdavačkom kućom "Srebrno drvo" izdala prvi deo romana "Septologija". Sam Fose ovo delo nazvao je svojim magnum opusom. Prethodno su izdali kratak roman "Jutro i veče", zbirku pesama "Pas i anđeo" i knjige drama "Ja sam vetar" i "San i druge drame".
Kao što je zbirka "Pas i anđeo" bila prekretnička u Foseovoj poeziji, tako je roman "Melanholija" bio prekretnički u njegovoj prozi, kazala je Tamara Krstić, književna kritičarka i urednica u izdavačkoj kući Blum, koja je izdala "Melanholiju". V.C.S.
- Ova knjiga je važna jer sublimiše sve žanrove u kojima Fose stvara, ona je sinteza onoga što je u njegovom radu lirsko, epsko i dramsko. Krajem 20. veka najavljuje ono čime će se autor baviti u romanima i dramama u 21. veku - kazala je Krstić, osvrćući se na Foseov stil, koji sublimiše poetiku, tok svesti, ali i zanimljivo korišćenje interpunkcije.
Fose je, po rečima ove kritičarke, kako je ocenio i Nobelov komitet, uspeo da prenese neizrecivo, ono što se tiče svakog ljudskog bića. Njegova ponavljanja nisu samo u funkciji ritma, već i stalnog preispitivanja sebe i svoje pozicije, strahova, hirova, opsesije.
DRAMSKI KOMADI
VAŽNI motivi kod Fosea su vreme, religija, umetnost i njeno božansko poreklo, usamljenost, sagledavanje života i suočavanje sa smrću. Osim ove dve izdavačke kuće, knjigu Foseovih "Izabranih drama" objavila je i IPC Media. Matić je izrazio nadu da će neki od 12 prevedenih dramskih komada početi da se igra na scenama u Srbiji.
I u "Melanholiji" i u "Septologiji" glavni lik je slikar. u "Melanholiji" je to čuveni norveški umetnik Laš Hertvig, koji je bolovao od mentalne bolesti i umro u siromaštvu, u "Septologiji" je to anonimni Asle. Ono što su bili pejzaži za Hertviga, to je Fose, prikazao, prema rečima Tamare Krstić, kao "pejzaže duše".
- Fose piše poeziju u svim žanrovima - zaključio je Matić. - Od rane mladosti pokazuje interesovanje za mistiku i religiju, a danas u javnim nastupima ističe da je komunista i katolik. Na svakoj stranici njegova tišina deluje jače od reči.