REZULTATI KASNILI 150 GODINA: Oktobarski popis tačno 186 godina od prvog "prebrojavanja" stanovništva

Kako se u publikaciji navodi, u Kneževini Srbiji, u nejednakim vremenskim razmacima, sprovedeno je ukupno deset opštih popisa stanovnika. Prvi je organizovan 1834. godine i ocenjen je kao pouzdan. Sledeći se već razlikuju u pogledu stepena pouzdanosti rezultata. Naime, Turci i pre konačnog odlaska iz Srbije, 1867. godine, nisu smatrani podanicima, pa tako nisu obuhvaćeni nijednom statistikom. Popisima iz 1834, 1841, 1843. i 1850. godine pak nisu obuhvaćeni Romi. Ovakav tretman prouzrokovan je isključivo poreskim razlozima, primećuje Janković.

Popis ljudstva 1866. smatra se prvim modernim zbrajanjem stanovnika u našoj zemlji i od tada praktično počinje intenzivnije da se razvija statistička popisna metodologija u koju se postupno uvode međunarodne preporuke. Njegovom sprovođenju po prvi put prethodile su ozbiljne pripreme na izradi formulara i pravila popisivanja, a uključen je i veći broj obeležja.

Zanimljivo je da su detaljni rezultati prvog popisa iz 1834. objavljeni tek 150 godina kasnije! Rezultati drugog iz 1841. godine nikada nisu objavljeni, a trećeg, iz 1844. godine, publikovani su 1846. godine, u privatnom izdanju Jovana Gavrilovića.

Statističko odeljenje povremeno je pristupalo reviziji i ispravci rezultata, pa se u kasnijim publikacijama podaci nisu slagali sa onim prvobitno objavljenim, ali nije dato objašnjenje u vezi sa nastalim razlikama.

Sprovođenje popisa pratili su mnogobrojni problemi, kao što su: nedovoljan broj statističara i popisivača, njihova nedovoljna stručna osposobljenost, hronični nedostatak novca, teškoće u popisivanju stanovništva Beograda, slaba dostupnost metodoloških objašnjenja, kašnjenje u objavljivanju rezultata, nedovoljna detaljnost objavljenih podataka...

Davaoci podataka bili su nepoverljivi zbog veze popisa sa utvrđivanjem poreskih obaveza pojedinaca, što je dodatno dovelo do nedovoljne pouzdanosti. Neki su verovatno bežali od popisivača, dok su drugi davali netačne ili neprecizne podatke.

Srbija je 1882. godine proglašena za kraljevinu, a prvi popis u kraljevini obavljen je 1884. godine i obuhvatio je i četiri nova okruga (niški, pirotski, toplički i vranjski).

PALI ISPOD SEDAM MILIONA

OKTOBARSKI popis obaviće se sa godinu dana zakašnjenja, pošto je prošle godine odložen zbog pandemije kovida 19. Prethodni popis održan je 2011. i prema njemu Srbija je imala 7.186.862 stanovnika, 2.487.886 domaćinstava i 2.423.208 nastanjenih stanova.

Procenjen broj stanovnika u 2020. godini pao je ispod 6,9 miliona (6.899.126), a svaka peta osoba starija je od 65.