BRANILI SVOJA OGNJIŠTA, ALI I ZAKLETVU KRALJU: Istoričar Salih Selimović o malo poznatim detaljima učešća muslimana u Ravnogorskom pokretu
KRAJEM 1942. godine u jedinicama Ravnogorskog pokreta bilo je oko 4.000 muslimana, a u dve sledeće godine ta brojka je dostizala i 8.000 učesnika, uglavnom u Hercegovini i severoistočnoj Bosni.
SARADNjA Muslimani severositočne Bosne u četnicima/Foto: Knjiga/V.N
Jedinice su predvodili intelektualci, ugledni pojedinci iz begovskih, aginskih i trgovačkih porodica i školovani kraljevi oficiri. Oni su se borili da sačuvaju svoja ognjišta i državu, ali i da ne pogaze zakletvu datu kralju.
U tek objavljenoj knjizi "Muslimani u Ravnogorskom pokretu i jedinicama JVuO 1941-1945." ove malo poznate podatke otkriva Salih Selimović (78) iz Sjenice, istoričar i autor 19 knjiga iz oblasti istoriografije Stare Raške, ali i zemalja nekadašnje "Juge". Foto: Knjiga/V.N.
- U Ravnogorskom pokretu su bili muslimani koji su Kraljevinu Jugoslaviju smatrali svojom državom na čelu sa Karađorđevićima, kao i da je Ravnogorski pokret organizovani otpor okupaciji, da je Draža Mihailović legitimni predstavnik izbegličke vlade u Londonu - ističe Selimović.
Iz bogate građe Arhiva Srbije, BiH, Hercegovine, Crne Gore, Vojnog arhiva i drugih, kao i dokumenta okupatorskih snaga u arhivama Berlina, Beča i Rima, zatim radova istoričara i literature pobednika i poveđenih, Selimović navodi brojne primere saradnje, sastava formacija, borbi, biografija ideologa i komandanata, ali i stradanjima u posleratnim odmazdama. KOMANDA Draža Mihailović sa članovima muslimanskog četničkog komiteta
- Već u jesen 1941. godine jedan broj muslimana prilazi pokretu pukovnika Draže Mihailovića. Tako je već tada u Hercegovini bio poznat Mujo Merzić, komandir jedne muslimanske četničke čete. U Sarajevu se ilegalno 1942. godine osniva Muslimanski četnički komitet, sa 14 članova, čiji je sekretar bio novinar i publicista Alija Konjhodžić - piše na stranicama knjige.
Stravični zločini ustaša nad Srbima, koji su zabrinuli i okupatore, bili su jedan od razloga da četnici, kako navodi autor, "dobiju usmerenje da stupe u kontakt sa muslimanskim milicijama", za vođenje pomirljive politike, pridobijanja za saradnju i odvraćanje od sila Osovine, a posebno NDH.
IDEOLOG I UREDNIK NOVINA
JEDAN od poznatih vođa i ideologa Ravnogorskog pokreta bio je Mustafa Mulalić (1898-1983) iz Livna. Nekadašnji poslanik Kraljevine Jugoslavije bio je potpredsednik četničkog Centralnog nacionalnog komiteta. Uređivao je novine "Ravna gora" i "Ravnogorska misao" i list "Istok" (glasilo jugoslovenskih muslimana). Nakon propasti četničkog pokreta predao se vlastima i odležao šest godina robije u beogradskoj Glavnjači.
- U leto 1942. godine uspostavljeni su prvi kontakti muslimana sa četnicima Draže Mihailovića na Majevici, krajevima Trebave, Tuzle, Ozrena i Zenice kako bi se tamo uspostavio red i mir - podseća Selimović i navodi formiranje jedinica u Hercegovini:
- Solunski borac, nosilac Karađorđeve zvezde i major žandarmerije Fehim Musakadić, jedan od Dražinih najbližih saradnika, imenovan je za komandanta muslimanske vojne organizacije u sastavu JVuO. Samo na prostoru konjičkog, nevesinjskog, mostarskog i stolačkog sreza, od "muslimanskih antikomunističkih milicija" formirano je tada sedam četničkih bataljona MNVO, stavljenih pod direktnu komandu Mihailovića. ANTIFAŠISTA Dr Ismet Popovac
- Lekar iz Konjica, dr Ismet Popovac, bio je antikomunista i antifašista i komandant Muslimanskog četničkog bataljona, koji je sa više jedinica oslobodio ustaško utvrđenje Bjelimići. Radio je na regrutaciji muslimana u četničke redove i zdušno borio protiv zločina bilo koje vrste. Ubijen je u avgustu 1943. godine na putu Trebinje - Dubrovnik.
REZOLUCIJA IZ KALINOVIKA
Vođe muslimanskih četnika Alija S. Konjhodžić, dr Ismet Popovac, sudija Mujo Pašić i major Fehim Musakadić osnovali su Muslimansku nacionalnu vojnu organizaciju (MVNO) 31. decembra 1942. godine u Kalinoviku, uz prisustvo oko 40 uglednih muslimana. U rezoluciji MNVO je definisana kao sastavni deo četničkog pokreta pod komandom Draže Mihailovića. Istakli su da je cilj pokreta i borbe "čvrsta suradnja Srba obiju vjera u borbi za kralja i otadžbinu, radi stvaranja narodne države pod kraljem Petrom II, na načelima demokracije i socijalne pravde u kojoj će muslimani biti ravnopravni građani", prenosi Selimović.