NEPOZNATA SUDBINA GLUMICE: Kruševljanka osvajala scene na Balkanu

VEROVATNO da nijedan grad poput Kruševca nije dao toliko mnogo darovitih glumaca i izvesno se nijedan grad nije toliko ogrešio o njih, koliko Kruševac. Tek od pre nekoliko godina počelo je stidljivo imenovanje ulica po znamenitim dramskim umetnicima iz kruševačkog kraja, a na fasadi zgrade Kruševačkog pozorišta osvanuli su panoi sa fotografijama samo devet poznatih umetnika - Kruševljana: Vlastimira Đuze Stojiljkovića, Bate Paskaljevića, Milana Puzića, Taška Načića, Radmile Savićević, Miodraga Petrovića Čkalje, Borisava Mihailovića, Ljubinke Bobić, Dragoslava Vasiljevića Fige.

Kruševački glumci koji su izuzetne karijere ostvarili van rodnog grada tek čekaju slično znanje i priznanje. Živka Srdanović (1893-1984) jedna je od njih, a da se ne zaboravi u kruševačkom kraju trudi se mladi istraživač Miloš Stojadinović, autor više istorijskih izdanja uključujući i koautorstvo nedavno objavljene monografije "Kruševac u Velikom ratu".

U potrazi za znamenitim umetnicima iz Kruševca, ime Živke Srdanović, rođene u porodici telegrafiste Dušana Todorovića i domaćice Marije, počela je da se otkriva.

- Zna se da je ovde završila pet razreda gimnazije i započela šesti i poštansko-telegrafski kurs, ali onda je prema dostupnim izvorima upoznala scenu u Sremskoj Mitrovici, gde se venčala sa dramskim umetnikom Josifom Srdanovićem i s njim nastavila karijeru, u trupi Mihaila Lazića, u pozorištima "Toma Jovanović", "Joakim Vujić", "Zajednica" Sime Bunića, niškom "Sinđeliću", "Trifkoviću" i "Sterija Popović" - predočava nam istraživač Miloš Stojadinović.

PROČITAJTE JOŠ - Binički najpoznatiji mason među Kruševljanima

Prava karijera za Kruševljanku počinje 1919. godine, kada je zajedno sa suprugom dobila angažman u novoosnovanom Narodnom pozorištu u Skoplju, čiji je upravnik bio Branislav Nušić. Na makedonskoj sceni je bila bez zamene. Briljirala je kao majka Jugovića, Jela u "Ekvinociju", Gordana u "Vrtlogu", Ljubica i Živana u "Đidi", Olga u Predićevoj "Golgoti".

Stojadinović je nailazio na pohvale njenih uloga Darije u "Ljubavi" od Potapenka, Ibzenove Nore, Magde u "Zavičaju" od Sudermana, Toske, Veštice, Debore u istoimenim remek-delima. Bila je Antigona, Elektra, kraljica Gertruda, Dezdemona, Porcija, a kao nešto starija zaigrala je nežne i tragične majke, Majka u "Knez Ivo od Semberije", Jevrosima u "Maksimu Crnojeviću".

- Veliki repertoar tumačila je sa retkim zanosom i snalaženjem - beleži Rade Drainac u "Komediji", 1924. godine.

Suvremenici u Kruševcu su obožavali Živku. "Pravda" 27. decembra 1929. objavljuje da je "ovamo stigla gđa Živka Srdanović, prvakinja drame u pozorištu "Kralja Aleksandra Prvog" u Skoplju.

- Gđa Srdanović gostovaće u pozorištu, g. Dušana Životića, koje se ovde nalazi već dva meseca i daje predstave u sali hotela "Takovo" - pisala je "Pravda".

Živka Srdanović je pored brojnih priznanja 1936. godine odlikovana Ordenom Svetog Save 5. reda.

- Drugi svetski rat glumicu je zatekao u Skoplju, odakle se seli u Niš i nastupa u niškom Narodnom pozorištu sve do penzionisanja - iznosi Miloš Stojadinović. - Umire u Kikindi, u svojoj devedesetoj godini.

ELITA SLAVILA GLUMIČIN JUBILEJ

POVODOM 25. godišnjice glumačkog rada, u Narodnom pozorištu u Skoplju je, 10. aprila 1955. godine, organizovana proslava. Čitav odbor je učestvovao u pripremi svečanosti, a članovi su bili visoki predstavnici Vardarske banovine, Kruševca, skopskog fakulteta, državne bolnice, pozorišta u Beogradu i u Skoplju, Muške i Ženske gimnazije.