JUNAK KOJI JE TRAGAO ZA SVETIM GRALOM: U KCNS održano predavanje o nastanku i trajanju legende o velškom kralju Arturu

Stojkovski je kazao da je legenda o kralju Arturu jedna od najpoznatijih srednjovekovnih priča koja je umnogome inspirisala književnost, kao i popularnu kulturu. Iz Velsa, na starom velškom jeziku potiče puno rukopisa o kralju Arturu u srednjem veku.

Pominje se u bici kod Bodona, gde se navodi da je Artur nosio krst „kao Gospod naš Isus Hristos", a zatim i u poslednjoj bici kod Kamlana. Tu se prvi put pominje i njegov saradnik koji će kasnije evoluirati verovatno u najpoznatijeg čarobnjaka u istoriji čovečanstva, Merlina.

PROČITAJTE JOŠ: KNEZ U SENCI OCA VOŽDA: Tribina o vladaru koga je naša istoriografija zaboravila

– Prvi rukopis o Arturu potiče iz 12. ili 13. veka i kao najstariji čuva se danas u Britanskoj biblioteci u Londonu. Kada se govori o istoričnosti kralja Artura i vitezova Okruglog stola, najveći problem je što savremeni izvori (peti, šesti i sedmi vek) svi ćute. Zapravo, nijedan savremeni izvor ranog srednjeg veka ne pominje kralja Artura – rekao je Stojkovski.

U velškim rukopisima kralj Artur se bori protiv veštica i raznih drugih čudovišta. U to vreme uobličava se i lik Merlina kao čarobnjaka, a Džefri od Monmuta prvi put pominje kraljevu ženu Ginevru i mač pod imenom „kaliburnus" koji će vremenom evoluirati u „ekskalibur“, jedno od najpoznatijih oružja u istoriji čovečanstva.

Potom se u priču uvode i elementi vitezova Okruglog stola i potraga za Svetim gralom, relikvijom koja je tokom minulih vekova bila predmet različitih inspiracija, pa čak i teorija zavere.

Za to je zaslužan francuski autor Rober De Bodon koji 1210. godine piše svoje delo „Merlin". U ovom delu pominje se kralj Pendragon, otac kralja Artura i njegova borba sa Saksoncima, a posebno je interesantno da je mesto sahrane poginulih britskih vojnika čuveni Stonhendž oko kojeg se pletu brojne misterije do današnjeg dana.

Jedna od najčuvenijih Bodonovih legendi je ona o maču u kamenu i to je poslednji deo celine Bodonovog „Merlina." Drugi veliki ugaoni stub razvoja legende o kralju Arturu nesumnjivo je Kretjen de Troa, dakle, još jedan francuski autor koji je u vreme kada je trubarsko pesništvo na vrhuncu, uobličio priče o kralju Arturu, vitezovima i Svetom gralu.

On krajem 12. veka izmešta kralja Artura iz herojske pozadine i prebacije ga u domen dvorske ljubavi. Prva je o Lanselotu ,a druga o Svetom gralu.

Legenda o kralju Arturu do danas je nastavila svoj život uz razne podžanrove i priča o Ekskaliburu nije uvek nužno priča o maču u kamenu. Negde se Ekskalibur pominje odvojeno. U svakom slučaju, to je Arturovo moćno oružje kojim on pobeđuje neprijatelje u ratovima.

Godine 1845. Ser Tomas Malori štampa čuvenu „Arturovu smrt", priču konačnu, kompletiranu i punu tradicije dopunjenu i fiktivnom bitkom sa Lucijusom, rimskim kraljem. Priča o Lanselotu od tada ulazi u tradiciju. Tokom 16. i 17. veka prestalo je štampanje Malorijevog spisa i on je izgubio popularnost u narodu. Međutim, od 1815. godine usledio je povratak kralja Artura na velika vrata, dok je 19. vek doneo modernog kralja Artura koji danas živi kroz muziku, pozorište i filmove.