Nadomak Rače ćirilicu čuvaju

Nije moglo biti boljeg mesta da se utihnula iskra duha u plamen pretvori: Skupština opštine Bajina Bašta usvojila je jednoglasno Deklaraciju o zaštiti i negovanju ćirilice. Tako je nadomak manastira Rače - čuvene srednjovekovne prepisivačke škole, odakle su monasi pod patrijarhom Čarnojevićem krenuli put Beočina i Sent Andreje da svom rodu stvore pisanu građansku književnost - osvetljen stari, jedini siguran put nacionalne kulture, s namerom da se obnovi i produži kroz sve buduće vekove.

Pročitajte još - Župljani brižljivo čuvaju ćirilicu

- Svako u Bajinoj Bašti oseća obavezu da srpsko pismo čuva, ona proističe iz istorije ovog kraja i nasleđa koje baštinimo. Dogodilo se tako da je Deklaracija o zaštiti i negovanju ćirilice usvojena jednoglasno - kaže Radomir Filipović, predsednik Opštine. - Autori teksta deklaracije i predlagači ovog akta su odbornici Siniša Spasojević i Zoran Raković, a kako je navedeno u obrazloženju predloga, deklaracija je pravni osnov za sveobuhvatne mere zaštite ćirilice na teritoriji opštine.

Pročitajte još - Nužna nega ćirilice

Propisane su konkretne mere: opštinska uprava, javna preduzeća i ustanove na teritoriji opštine Bajina Bašta se obavezuju da svoje poslovanje usklade sa deklaracijom, a biblioteka u ovom gradu obavezaće se da u najvećem procentu nabavlja knjige štampane ćirilicom. Korisnici novca iz opštinskog budžeta će u svojim aktivnostima morati da je koriste. Privrednici koji u svom poslovanju redovno koriste ćirilicu uživaće olakšice, a grad na Drini biće domaćin manifestacije posvećene srpskom jeziku i ćiriličkom pismu. Ovi načelni stavovi će već na sledećoj sednici Skupštine opštine Bajina Bašta postati konkretniji. Ustanovljeno je radno telo, čiji je posao da na osnovu deklaracije pripremi konkretne mere iz više oblasti, koje bi vodile većoj upotrebi ćirilice.

Odluka Bajinobaštana osvetlila je slavnu istoriju ovog kraja: pred Veliku seobu pod Arsenijem Čarnijevićem 1690. godine, monasi Račani u Skitu Svetog Đorđa stvaraju obrise prvog srpskog putopisa, drame, romana, autobiografije, memoara... U tadašnjoj Srbiji narodne, usmene književnosti javljaju se do tada nepoznate klice novih literarnih vrsta, a monasi ih u Velikoj seobi nose u fruškogorske manastire. Kiprijan, Jerotej i Hristifor Račanin, ovdašnji monasi, u istoriji književnosti upisani su kao - prva generacija srpskih građanskih pisaca. Bez njih, ne bi bilo ni druge generacije naših pisaca 18. veka, kojoj su pripadali Rajić, Orfelin, Julinac. Bez Rače kao duhovnog izvorišta, ne bi bilo ni treće generacije, kojoj pripada najveći srpski prosvetitelj - Dositej Obradović. Račanski monasi su pored stvaranja klica savremenih literarnih vrsta, prvi uveli svetovnu tematiku i obrise narodnog jezika u našu književnost. Sve to bilo je preduslov za veliki posao koji je do kraja doveo Vuk Stefanović Karadžić.