Bunjevci opstali uz Srbe

PRE jednog veka Bunjevci su sa Srbima stvorili državu, a danas su nacionalna manjina koja traži da se ukine akt koji im je godinama zabranjivao da se tako izjašnjavaju - ovo je ukratko zaključak okruglog stola održanog u Bunjevačkoj matici u Subotici, na kome je rezimiran minuli vek iz ugla ovog naroda.

Pročitajte još:Priče iz Vojvodine: I Bunjevci sinci majke Jugovića

Pre tačno sto godina, 25. novembra 1918. godine, Bunjevci su učestvovali na Velikoj narodnoj skupštini u Novom Sadu i podržali odluku da se Bačka, Banat i Baranja prisajedine direktno Kraljevini Srbiji.

- To je bio istorijski događaj u kome su Bunjevci mogli da odluče da li će opstati ili ne. Prošlo je sto godina, mnogo istorijskih lomova, ali ako sada pitate da li je to bila ispravna odluka, ja mislim da jeste, jer je vreme pokazalo kako su prošli Bunjevci u Mađarskoj, kojih je u tom periodu bilo oko 100.000, a sada ih ima jedva 1.000. Nas je, i pored svih problema i velikih istorijskih momenata, daleko više - ističe dr Suzana Kujundžić Ostojić, predsednica Nacionalnog saveta Bunjevaca. - Pred nama su danas brojni izazovi, kako sačuvati bunjevački govor, kulturu, nacionalni identitet, kako zaokružiti obrazovanje koje je sada u segmentirano, informisanje, pripremiti se za predstojeći popis, koji dolazi za nešto više od tri godine... Da li smo bili iznevereni, jesmo vrlo često, ali to nije razlog da posustanemo da insistiramo na autohtonosti i povlačenju naredbe iz 1945. godine.

Pročitajte još: Bunjevci više nisu Hrvati

Ni tada, kao ni danas, Bunjevci nisu bili dovoljno politički organizovani, smatra Mirko Bajić, predsednik Saveza bačkih Bunjevaca.

- Svaki pokušaj političkog organizovanja pratilo je razjedinjavanje, što je umnogome uticalo na ostvarivanje nacionalnog interesa - naglašava Bajić, podsećajući na Bunjevačko-šokačku stranku, u okviru koje je na neki način počela podela Bunjevaca. - Tada se ta politička partija podelila na tri struje, jedna je bila prosrpska, druga prohrvatska, a treća je ostala na sredini i bavila se zaštitom katoličanstva a ne Bunjevaca, i kako bi današnjim jezikom rekli, odlutala u građansku formu. Te okolnosti i podele trajale su sve do Šestojanuarske dikatature i Drugog svetskog rata, da bi nam posle toga bilo zabranjeno da se izjašnjavamo kao Bunjevci. Posle raspada SFRJ, dobili smo pravo da se ponovo izjašnjavamo kao nacionalna zajednica, ali su Bunjevci opet na vetrometini i ponovo se dele na tri iste strane.

ODLUKA IH SAČUVALA OD NESTANKA

PREMA mišljenju profesora Aleksandara Raiča, koji je temeljno proučavao odluke Velike narodne skupštine, dokumenti koji su tada doneti, značajni su za Bunjevce jer su im omogućili opstanak.

- Vidimo kako su prošli Bunjevci u Mađarskoj, koji su završili svoju istorijsku pojavu - smatra Raič.