Lovćenac usred Bačke ravnice

PONELI su u oku i srcu Lovćen dok su napuštali rodnu Crnu Goru i "ćirom" odlazili u Bačku. Stigli su u Sekić, koji su preimenovali u Lovćenac, u kojem su običaje i govor iz rodnog kraja sačuvali i njihovi potomci. Kolonisti iz Cetinjskog, Barskog i Bokokotorskog sreza naselili su tokom 1945. i 1946. godine plodnu vojvođansku ravnicu, kojoj se nisu lako prilagodili, pa su se mnogi vratili u zavičaj. Oni koji su ostali, napravili su od Lovćenca, u opštini Mali Iđoš, "najcrnogorskije" naselje izvan Crne Gore.

- Kolonisti su u tadašnji Sekić stigli trasom Zelenika - Mostar - Sarajevo - Bosanski Brod - Slavonski Brod - Vinkovci - Novi Sad. Ukrcavali su se u zatvorene i otvorene stočne vagone. Kisnuli su. U zatvorene vagone (furgone) smeštani su starci i žene sa decom, a u otvorene odrasli i stoka. Na svakoj stanici čekala su ih drva za loženje u lokomotivi. Voz se kretao toliko sporo da su kolonisti izlazili iz vagona da nakupe granja za potpalu. Putovanje je trajalo i po više od 10 dana - navodi istoričar Slobodan B. Medojević.

Pridošlice su zatekle u Sekiću tačno 1.149 kuća, iz kojih su se prethodno iselile podunavske Švabe. Doselilo se ukupno 5.909 kolonista. Selo je, prema popisu iz 1948, imalo 4.791 stanovnika, od kojih su 4.148 bili Crnogorci.

- Roditelji i nas petoro dece dobili smo ogromnu kuću sa devet odeljenja, a u Crnoj Gori je cela porodica spavala u jednoj sobi. Ali nas je u Bačkoj dočekala loša klima, pa smo se svi porazbolevali. Vodu niko nije mogao da pije, pa smo radije pili kišnicu - prisećala se Miluša Đukanović.

Doseljenicima, naviklim na krš, smetalo je blato, jer je u selu bila asfaltirana samo glavna ulica.

- Velika vlažnost vazduha i nagli prelazi iz jednog u drugo godišnje doba imali su za posledicu nazebe, kijavice, grip, tuberkulozu i srčana oboljenja, što u planinskim krajevima, odakle je bila većina kolonista, nije bio slučaj. Prvih godina je bio visok natalitet, ali i mortalitet. Veliku ulogu u prenošenju bolesti imala je i prašina, koje nije bilo u zavičaju. Poneki nisu mogli da izdrže rad u poljima, koji je bio pretežak - objašnjava Medojević.

Došljaci su radili dan-noć, od četiri ujutro do devet uveče. Mučila ih je tuga za zavičajem, ali su se, kako ističu, "trgli da se ne daju". Oko 170 porodica, sa bezmalo 900 članova, nije moglo da se aklimatizuje i vratilo se u zavičaj.

DVA BADNjAKA I DVA JEZIKA

POTOMCI kolonizovanih Crnogoraca u Lovćencu nalažu dva badnjaka, jer je u selu izgrađen srpski pravoslavni hram Svetog Petra Cetinjskog, ali je i položen kamen temeljac za podizanje crnogorske crkve Svetog Ivana Crnojevića. Crnogorci koji insistiraju na srpskom poreklu osporavaju postojanje Crnogorske pravoslavne crkve, čiji hram u Lovćencu žele da izgrade Svetska unija etničkih Crnogoraca i Udruženje Crnogoraca Srbije "Krstaš". Oni koji se smatraju Crnogorcima, izdejstvovali su da se u opštini Mali Iđoš uvede crnogorski kao službeni jezik.