Ozren: Sveti kutak na 850 metara

Osim jednog broja žitelja sokobanjske opštine, široj javnosti je gotovo nepoznato da na planini Ozren, na nadmorskoj visini od 850 metara, postoji manastir Jermenčić, za koji se pouzdano zna da je podignut još 1392. godine i da je posvećen svetim arhangelima Gavrilu i Mihailu.

Po jednom predanju, manastir su podigli jermenski vojnici, koji su kao vazalna vojska učestvovali u boju na Kosovu na strani Turaka. Kada su videli da se bore protiv hrišćana, napustili su bitku i prešli na stranu Srba. Po drugom predanju, reč je o kaluđerima Jermenima, koji su bežeći od Turaka stigli do Ozrena i tu podigli ovaj hram, koji je, prema pričama, bio veoma bogat i brojao je preko 400 monaha. Međutim, Osmanlije su 1796. godine udarile na manastir, opljačkale ga i spalile, a kaluđeri su pobegli na Frušku goru.

Crkvište manastira otkrio je izvesni Nasta Kostić, iz Sokobanje, polovinom 19. veka i tada je podignuta jednobrodna crkva od kamena, koja je od 1992. godine pretrpela nekoliko rekonstrukcija i izmena.

- Manastirske relikvije nisu sačuvane, izuzev bronzanog pečata u obliku romboida, koji na jednoj strani ima lik Sv. Arhangela, a na drugoj motiv sa originalnom istočnjačkom šarom - objašnjava protostavrofor Petar Milinković.

Po rečima sokobanjskog preduzetnika i čestog posetioca Jermenčića i njegovog okruženja Dušana Jakovljevića, u manastiru od sedamdesetih godina ne živi niko. Međutim, svake, a tako će biti i ove godine, na Svetog arhangela Gavrila, 26. jula, organizuje se sabor, kada se ovde sjati veliki broj Sokobanjaca i žitelja okolnih naselja, ali i njihovi gosti.

Inače, u neposrednoj blizini manastira Jermenčić (od Sokobanje udaljen oko osam kilometara), nalazi se čak osam izvora, od kojih je dva kaptirao sam hajduk Veljko. Ostale su priče i sećanja, prenošeni s kolena na koleno, o čudotvornom svojstvu pojedinih tih izvora i livadama zasađenim divljim šafranom, čije je seme doneto iz jermenskih planina.

Jermenčić i samo izletište oko njega je od Specijalne bolnice za plućne bolesti "Ozren" udaljen oko tri kilometra i pravi je izazov za sve one željne avanture i čistog planinskog vazduha, jer je dokazano da je Sokobanja, zahvaljujući baš planini Ozren, najveća oaza kiseonika u Evropi. Zahvaljujući entuzijastima, u blizini manastira je izgrađeno nekoliko stolova, klupa i senika za putnike namernike i one koji ovde dolaze da provedu deo ili ceo dan, napune pluća lekovitim vazduhom, osluškujući žubor izvora svete vode, koja teče nepresušno od jermenskih dana do danas.

Međutim, zbog lošeg puta, potrebno je malo više truda da se poseti manastir Jermenčić. Ali, kada se već stigne na krajnje odredište, ipak se na sve to zaboravi, jer doživljaji u ovom čarobnom svetom kutku oplemenjenom još čarobnijim prirodnim okruženjem ostaju zauvek urezani u pamćenje.