Mafija od bronze

 "BRONZANA mafija", kako u javnosti zovu lopove koji najčešće kradu spomenike od bronze, posle kraće pauze ponovo je krenula u akciju. Ovaj put se na meti kradljivaca nisu našli kulturno-istorijski spomenici u Novom Sadu, kao do sada, već je ukradeno spomen-obeležje žrtvama racije u Žablju.
Kako se pretpostavlja, bronzani spomenik, težak nekoliko stotina kilograma, koji je ukraden u periodu između 22. septembra i 2. oktobra, najverovatnije je već prodat i istopljen.
Ukradeni spomenik je podignut šezdesetih godina prošlog veka na lokalitetu Crna ćuprija, gde je ubijeno 666 civila u toku racije mađarskih fašista. Spomenik je dugačak tri metra, širok 1,2, a visok 80 centimetara i simbolizuje lokvanj sa šest listova, sa imenima ubijenih.
Stanovnici Žablja ubijeni su na najsvirepiji način za vreme mađarske okupacije tokom Drugog svetskog rata, kao odmazda zbog formiranja Šajkaškog partizanskog odreda. U obližnjem Čurugu je ubijeno 887 civila, a kod Žablja, na mostu koji je još ranije zloslutno nazvan Crna ćuprija, još 666 nevinih.
Ta dva masakra dogodila su se između 4. i 10. januara 1942. godine, kada su na obalama Tise počele racije u južnoj Bačkoj. Do leta iste godine, na najsvirepiji način, pobijeno je oko 4.000 nevinih žrtava, najviše u Novom Sadu, gde su žrtve i žive bacane pod led u Dunav. Većinu spomenika posvećenih žrtvama racije izradio je novosadski vajar Jovan Soldatović.
Pre krađe spomenika u Žablju, takođe nepoznati počinioci, ukrali su ispred Matice srpske bistu Tihomira Ostojića, istoričara književnosti i kulture. Ta bista je rad poznatog vajara Nikole-Koke Jankovića, i postavljena je 1974. godine.
Sa zgrade Muzeja Novog Sada u Dunavskoj ulici ranije je skinuta bronzana tabla sa natpisom o zaveštanju imovine dobrotvora dr Branka Ilića. Lopovi nikada nisu uhvaćeni iako su ih snimile sigurnosne kamere. Na meti ove neobične mafije su bile ploče i natpisi na drugim muzejskim objektima.
Prethodnih godina su ukradene spomen-ploče sa kuće Mileve Marić-Ajnštajn, kao i ploča posvećena pesniku Žarku Vasiljeviću. Sa zdanja Platoneuma u Ulici Nikole Pašića ukradena je ploča sa natpisom koji je posvećen toj građevini. Sa Radničkog doma nestala je spomen-ploča posvećena i narodnom heroju Sonji Marinković, a sa pravoslavne crkve na Telepu ukraden je velik deo bakarnih oluka...
Na meti kradljivaca su i svi drugi predmeti od bronze, bakra i drugih metala, kao što su poklopci šahtova ili strujni i telefonski kablovi. Po pravilu, sve što je ukradeno završava na privatnim otpadima. U nekim slučajevima se istopi pre prodaje, ali nije retko da se proda i na otpadu otkupi i cela bista.

UHAPŠENI
NOVOSADSKA policija je tokom vikenda uhapsila Karolja L. (25) i maloletnog T. B. (17) sa 80 kilograma bakra, ukradenih iz kruga novosadske fabrike "27. mart" i podnela krivične prijave.

PONOVO
SPOMEN-OBELEŽJE žrtvama racije bilo je na meti lopova i u junu 2000. godine, kada su listovi, na kojima su upisana imena ubijenih, iščupani iz postamenta i odneti.