Srbi u Grahovu ni pisma ne nose

BOSANSKO Grahovo je najzapadniji srpski grad. Nalazi se u Federaciji BiH. Na granici je sa Hrvatskom, ali većinu stanovnika, pored malobrojnih Hrvata, čine Srbi povratnici. O kakvom se odnosu i zajedničkom životu radi najbolje govori primer preduzeća PTT. Kada zaposleni poštar ode na godišnji odmor ili bolovanje niko od Srba iz Bosanskog Grahova nije "kvalifikovan i stručan" da ga zameni nego to može samo Hrvat.

Ovim, blago rečeno, diskriminatorskim odnosom prema Srbima - povratnicima u Bosansko Grahovo, živopisnu varošicu u Federaciji BiH, za "Novosti" Uroš Makić, načelnik Bosanskog Grahova, objašnjava poziciju Srba, koji čine 95 odsto populacije u ovom gradu.

* Koliko se Srba vratilo u Bosansko Grahovo?

- Tačan broj teško je utvrditi, jer više je onih koji su uzeli nove lične karte. Procenjujemo da sada ovde stalno živi 3.700 stanovnika, s tim da ih je u letnjem periodu daleko više. Čak 95 odsto su Srbi, ostalo Hrvati. U toku je rešavanje 1.296 zahteva za obnovu kuća i stanova, što znači da još oko 3.000 ljudi želi da se vrati na svoje ognjište.

* Vi ste na čelu opštine od 2008. godine. Šta je od tada do danas urađeno na obnovi?

- Međunarodne organizacije su procenile da je Grahovo u ratu pretrpelo ogromno razaranje. Stambeni fond je skoro u celosti uništen, kao i infrastruktura. Sve to od regularne hrvatske vojske za vreme "Oluje". Od preuzimanja funkcije načelnika uspeli smo u samom gradu da obnovimo tri stambene zgrade sa 84 stana, u toku je sanacija zgrade sa 17 stanova, kao i brojnih individualnih objekata. Dug je spisak infrastrukturnih objekata - vodovodne mreže, puteva i elektrifikacije - koje smo uradili uz pomoć međunarodnih i domaćih donacija i izvora.

* Koliko novca je potrebno za obnovu uništenog?

- Za završetak svega što je u ratu uništeno treba nam oko 50 miliona KM. Tih para nama, baš kao što nema ni vlastite reprodukcije, jer privreda je na - kolenima. Podsećam da je pre rata u Grahovu radilo devet većih preduzeća, u kojima je bilo zaposleno 3.750 radnika. Opština Grahovo je tada bila peta u BiH po bruto nacionalnom dohotku. Trenutno ne radi nijedan privredni kolektiv, jer su sve firme zapaljene ili opljačkane. Hrvati su ih u prvoj godini nakon „Dejtona“ privatizovali preko Agencije za dokapitalizaciju u Mostaru. Podsećam da tada, ovde, nije bilo Srba.

* Ima li mesta za zapošljavanje povratnika?

- U državnim institucijama kao što su pošte, elektro-preduzeća, policija, šumarija... rade uglavnom Hrvati iz Livna, Knina ili Benkovca, tako da Srbi povratnici mogu samo da obilaze svoja predratna radna mesta. Na području opštine Bosansko Grahovo danas od 311 zaposlenih svega 41 je srpske nacionalnosti i uglavnom rade u opštinskim organima uprave.

* Kako se finansira opštinska administracija?

- Planirani budžet za ovu godinu iznosi 1.132.000 KM i puni se iz opštinskih taksi i doprinosa od seče šuma i koncesija. I ovako skroman budžet se teško ostvaruje zbog opstrukcije vlasti u Kantonu 10 sa sedištem u Livnu, koja sve čini da rad opštine oteža ili potpuno ugasi.

* Pomaže li vam Vlada RS?

- Od 2008. do sada dobili smo svega 90.000 KM pomoći. Više od toga nas boli što niko od funkcionera iz Vlade RS nije našao vremena da nas poseti i vidi kako živimo. n