Dinastija Petrović uzvraća udarac

CETINJE - Hoće li vladalačka dinastija Petrović biti rehabilitovana i pravično obeštećena - pitanja su koja su otvorena posle odluke crnogorske vlade da posebnim zakonom reši status potomaka slavnih Petra Prvog, Njegoša, kralja Nikole.

Sudeći po javno iskazanom nezadovoljstvu princa Nikole Petrovića, arhitekte iz Pariza, jedinog “autentičnog” naslednika loze Petrovića, ova tema tek treba da bude “apsolvirana”.

Dinastija, reklo bi se, uzvraća udarac za gotovo sto godina progonstva i nerešenog statusa: hvatajući vlast u Crnoj Gori u “cajtnotu” pred obeležavanje stogodišnjice krunisanja kralja Nikole, njegov praunuk Nikola začudio se što Vlada govori samo o “sitnijim” materijalnim privilegijama, a zaboravlja šta su sve Petrovići imali.

Zaboravlja se, izgleda, i da su naslednici prvog crnogorskog kralja, odlukom Narodne skupštine Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca od 31. marta 1927. godine obeštećeni zbog konfiskacije imovine.

- Ovlašćuje se Ministarstvo finansija da, na osnovu prethodnog sporazuma sa bivšom dinastijom Petrović-Njegoš, isplati prestolonasledniku Danilu i deci kneza Mirka, knezu Petru i kneginjama Kseniji i Veri, delom u gotovom a delom u obrocima u doživotnoj renti ukupno svima 42 miliona dinara - stoji u toj odluci. - Ispunjenjem međusobnih obaveza imovina dinastije Petrović-Njegoš postala je vlasništvo države...

Obaveze su ispunjavane čak i za vreme Drugog svetskog rata, sve do 1945. do kada su naslednici dinastije Petrović, uz ranije obeštećenje u gotovom, primali po 2.000 franaka mesečno. Apanažu su ukinule komunističke vlasti nove Jugoslavije, 1945. godine, kada su pravo na nadoknadu imali još samo princeza Ksenija i princ Mihailo, otac Nikole Petrovića.

Otvoreno je, tako, još jedno pitanje: koliko Crna Gora, kao pravni naslednik KSHS i Jugoslavije stvarno duguje Petrovićima? Takođe: ako se ponište odluke Podgoričke skupštine iz 1918. o konfiskaciji imovine kraljevske dinastije, hoće li, možda, stupiti na snagu testament Nikole Prvog, napisan na Cetinju 12. avgusta 1915. godine?

Iz tog dokumenta može se videti šta su sve, “jedan kroz jedan”, imali Petrovići. Kralj je, recimo, sinu Danilu ostavio stari, ali i novi dvorac u Nikšiću i Rijeci Crnojevića, kuću i šumu na Lovćenu, Biogradsku goru, dvor na Cetinju, a od nepokretnosti grbove, srebrninu, biblioteku, sablju Nemanjića... Sinu Mirku kralj je namenio dvorac na Kruševcu u Podgorici, Tihu, zemlju i maslinjak na Pinješu i Trešnju, šumu i zabran u Dugi. Sin Petar trebalo je da dobije kuću i zemlju na Njegušima, imanje pod Goraždom, brdo Trebjesa u Nikšiću, fabriku u Viru, celu Topolicu od brda do mora u Baru. I za kćeri je odredio nasledstvo, u vidu prćije i novca od prodaje kuće u Carigradu. A kraljica Milena “imala je bez pogovora da živi u stari dvor na Cetinje” uz godišnju apanažu od 100.000 perpera...

Zanimljivo je da je imovinski testament ostarelog kralja (svojevremeno je napisao i “politički”) misteriozno nestao iz arhivskog odeljenja Narodnog muzeja na Cetinju, negde u vreme burnih zbivanja 1989. godine. Sva nabrojana imovina, kao i još mnogo toga, od umetničkih slika do ordenja, nakita i drugih vrednosti, u međuvremenu je tretirano kao “državna imovina.

Nikola Petrović će, dakle, biti i formalno priznat za princa, naslednika i “nastavljača tradicije” dinastije, ali on ne krije da se u međuvremenu razočarao u Crnu Goru u koju je počeo da dolazi tek devedestih godina prošlog veka.

- Vizija te Crne Gore koju sam otkrivao sa puno sreće i entuzijazma i današnje teško su spojive za mene. Ponekad imam osećaj da to nije ista zemlja, niti isti ljudi - izjavio je nedavno, baš na 13. jul, državni praznik Crne Gore.      

POTOMCI KRALJA NIKOLE I KRALJICE MILENE

Nikola Petrović Njegoš (1841-1921) postao je knjaz Crne Gore i brda 1860. kada se i oženio Milenom (1847-1923), rođenom Vukotić. Knjaz Nikola je 1910. godine proglašen za kralja Crne Gore. Izrodili su dvanaestoro dece - devet kćeri i tri sina:

* Zorka (1864-1890) se udala 1883. za kneza Petra Karađorđevića, docnijeg kralja Srbije. Izrodili su petoro dece: Jelenu (1884-1962), Milenu (1886-1887), Đorđa (1887-1972), Aleksandra (1888-1934) i Andriju (1890, umro nekoliko dana po rođenju).

*Milica (1866-1951) se udala 1889. za ruskog velikog kneza Petra Nikolajeviča Romanova.

*Stana (1867-1935) se udala 1889. za ruskog kneza Đorđa Maksimilijanoviča Romanovskog, a potom se 1907. udala za velikog kneza Nikolu Nikolajeviča Romanova.

*Marica (1869-1885).

Prestolonaslednik Danilo (1871-1939) se oženio 1899. Jutom (po prelasku u pravoslavlje Milicom), vojvotkinjom od Meklenburg-Noesterlica. Nesu imali dece.

*Jelena (1872-1952) se udala 1896. za italijanskog prestolonaslednika, docnijeg kralja Vitorija Emanuela.

*Ana (1874-1971) se udala 1897. za Franca Jozefa od Batenberga.

*Sofija (1876, umrla sa tri meseca).

*Princ Mirko (1879-1918) se oženio 1902. Natalijom (1882-1950), rođenom Konstantinović, čiji je otac po ženskoj liniji bio unuk Jevrema, brata srbijanskog knjaza Miloša Obrenovića. Mirko i Natalija su izrodili pet sinova: Stevana (1903-1908), Stanislava (1905-1907), Mihaila (1908-1986), Pavla (1910-1933), Emanuela (1912-1928). Princ Mihailo se oženio 1941. kćerkom francuskog lekara Ženevjevom i dobio 1944. sina Nikolu.

*Ksenija (1881-1960) i Vjera (1887-1927) se nisu udavale.

Princ Petar (1889-1932) se oženio 1924. Violetom Vegner (po prelazu u pravoslavlje Ljubicom). Nisu imali dece.