Ko su potomci prvog Srbina u SAD

U MALOM američkom gradu Džekson, u državi Misisipi, na listi najboljih sportista svih vremena, koja je nedavno objavljena, nalaze se imena plivačica Elise i Kejt Malete, kao i atletičara Tomasa Maletea. Srbi iz Amerike su ponosni na njihove zlatne medalje koje su osvajali na takmičenjima u SAD, a posebno na njihovo srpsko poreklo.

- Elis, Kejt i Tomas su deca Džeka Maletea, pisca, fotografa i vlasnika antikvarnice iz Džeksona. Što je najvažnije, oni su direktni potomci Đorđa Šagića, prvog Srbina koji je pre dva veka u Filadelfiji registrovan kao doseljenik u Ameriku. Džek Malete je potomak Šagićeve kćerke Ženevjev Fišer, udate Malete, i vrlo dobro poznaje istoriju i poreklo svog predede Đorđa Šagića - priča nam Aleksandar Slavković, autor knjige „Imigrant“, o prvom srpskom doseljeniku u Ameriku.

Đorđe Šagić je u Filadelfiju stigao brodom „Delaver“ iz nemačke luke Hamburg. Rođen u gradiću Stoni Beograd, 30. aprila 1795, u porodici doseljenika iz Srbije, koji su u okolinu Budimpešte došli u talasu velike seobe Srba. Nakon smrti oca, Đorđe dolazi u Sremske Karlovce da postane sveštenik, ali sa 18 godina napušta školu i prelazi u Srbiju 1813. godine, gde se priključuje voždu Karađorđu i ustanicima. Nakon poraza, beži u Austriju. Proveo je dve godine lutajući na lađama Dunavom kao trgovac, da bi se 1814. u Hamburgu ukrcao na brod za Ameriku.

- Čim je stigao, dobio je američko ime Džordž Fišer, oženio se bogatom Elizabetom Dejvis iz Misisipija i naselio se kod njenih roditelja. Imali su trojicu sinova, a najpoznatiji je bio Hiram Fišer, sa kojim je Đorđe po Kaliforniji, u vreme „zlatne groznice“, iskopao dva bisaga zlata - pripoveda nam njegov unuk Džek Malete.

- Moja deca Elisa i Meri Kejt su studenti na Univerzitetu Misisipi, gde specijalizuju međunarodne odnose. Sin Tomas je izviđač, osvajač zlatne medalje u tri sporta na državnom igrama na Misisipiju i predstavnik u Vašingtonu. Rođak Džon Fišer je radio u američkoj vladi u Vašingtonu, a daljni rođak po dedi, Džef Kaningham, živi u Ostinu i sa sinom pomaže američkoj sirotinji - nabraja Džek Malete potomke svog srpskog dede.

Njegov rođak je i lekar Lari Malete, koji u slobodno vreme svira irsku muziku na flauti. Lari živi u Hjustonu u državi Teksas i rado govori da je Srbin.

U muzejima u Hjustonu i Ostinu, kako svedoči Malete, postoje postavke sa dokumentima i slikama njegovog čukundede Đorđa Šagića Fišera. U biblioteci Teksaškog državnog univerziteta nalazi se svežanj dokumenata i materijala na kojima je ispisano „Uspomene Džordža Fišera“. Knjige koje govore o istoriji Teksasa i njegovom razvoju sadrže i podatke o liku i ulozi Džordža Fišera, Srbina, jedne od najznačajnijih ličnosti u istoriji Teksasa. Đorđe Šagić Fišer je umro u San Francisku 1873. godine. Na svim državnim zgradama i stranim konzulatima u znak poštovanja prema njemu, zastave su bile spuštene na pola koplja.

MEĐU NAJUGLEDNIJIM U SAD

ISTORIČAR Džon Livingston je Đorđa Šagića Fišera označio kao pionira avanturističke proze u SAD. Šagić je napisao avanturističke „Memoare“, pa ga je Livingston uvrstio među 200 najuglednijih Amerikanaca. O Đorđu Šagiću su napisane mnoge knjige. Režiser Milorad Kolarić sa RTS-a je napravio dokumentarni film o Šagiću, koji će biti promovisan u Filadelfiji.

SLAVLjE NA VIDOVDAN

MI, kao porodica, iznenađeni smo da Srbi toliko pažnje poklanjaju našem dedi Đorđu Šagiću. S obzirom na to da Teslina naučna fondacija za Vidovdan priprema posebnu proslavu povodom 200 godina od dedinog doseljavanja u Ameriku, nas tridesetak potomaka Đorđa Šagića Fišera doći ćemo 28. juna u Filadelfiju da slavimo sa našim Srbima - obećava doktor Lari Malete.