Bogosluženja na stranim jezicima

SVODOVIMA hramova Srpske pravoslavne crkve u inostranstvu sve češće odjekuju - strani jezici. Bogosluženja se, prema uređenju SPC, obavljaju na crkvenoslovenskom i srpskom, mada se u crkvama u dijaspori liturgije služe i na engleskom ili nemačkom.

Jedinstvenu priliku da čuju kako crkveni obred zvuči na stranom jeziku vernici iz Srbije imali su prilikom nedavnog opela knezu Pavlu u Crkvi Svetog Đorđa na Oplencu. Zbog velikog broja članova doma Karađorđević pristiglih iz sveta, episkop australijsko-novozelandski Irinej, uz srpski, služio je i na - engleskom jeziku.

Gotovo istovremeno stigla je i vest da klirici Srpske pravoslavne crkve u grčkom katedralnom Hramu Svete Trojice u centru Beča, zajedno sa grčkim kolegama od početka godine služe svetu liturgiju i na nemačkom. Na istom jeziku sveštenici pevaju u duhu pravoslavnog vizantijskog pojanja.

Da strani jezici već dugo nisu novina u delu eparhija SPC, svedoči praksa u SAD, Kanadi, Australiji, Austriji ili Nemačkoj. U ovim crkvama liturgije se uglavnom služe na crkvenoslovenskom, dok se delovi službe koji se kod nas čitaju na srpskom tamo zamenjuju domaćim jezikom. To je uglavnom slučaj sa čitanjem jevanđelja ili propratnim besedama.

Ova praksa među sveštenstvom SPC u svetu pravda se potrebom da Srbi, a posebno mlađe generacije koje su zaboravile jezik predaka, bolje razumeju reči bogosluženja.

Sa tim se slaže i profesor Bogoslovskog fakulteta u penziji Dimitrije Kalezić. On ukazuje na to da je važno poštovanje kanonskog poretka, ali i da je ljudima potrebno da razumeju jezik bogosluženja.

- Pravoslavlje je nadnacionalno i zbog toga je pitanje jezika tehničke prirode - kaže Kalezić. - Dobro je zarad jačanja duhovnosti kada vernici dobro razumeju tekst molitve i u stanju su da promišljaju o njegovom smislu. Nedopustivo je, međutim, da se ovo pitanje otvara i koristi iz bilo kojih razloga osim bogoslužbenih.

Najčešća primedba protivnika korišćenja stranih jezika u srpskim crkvama i manastira u svetu je da se tako maternji jezik, ionako potisnut i zaboravljen, dodatno unižava. Deo vernika iz inostranstva crkvi to jako zamera, smatrajući da je među njenim najvažnijim ulogama i očuvanje jezika očeva i dedova.

Književnik dr Radomir Baturan, koji već godinama živi i radi u Kanadi, često polemiše sa onima koji, kako kaže “nisu svesni da je jezik ritam duše”.

- Protiv sam engleskog u našim crkvama, jer mi činimo Srpsku crkvu, pa bi trebalo da govorimo srpski jezik - kaže Baturan. - Argument da nove generacije ne razumeju srpski - ne stoji. Roditelji te dece skidaju odgovornost sa sebe, jer se ne trude da ih nauče svom jeziku.

Pitanje jezika često je predmet rasprava, pa i sukoba, među našim ljudima u svetu. Čuje se i često da je osnovna misija crkve da ljude zbližava u veri i molitvi, a da bi jezikom trebalo da se pozabave druge ustanove.

I dok Srbi u svetu razmenjuju suprotstavljene argumente, zaboravljaju da se čak i u crkvama u Srbiji čuju strani jezici. U želji da molitve približe ljudima u sredinama gde žive i nacionalne manjine, sveštenici se neretko pomažu i jezicima koji se koriste u tim krajevima. Takav je slučaj i u Istočnoj Srbiji, gde se čuje vlaški i bugarski jezik. Nezvanični stav crkve o ovom pitanju je da sveštenici treba da služe na srpskom jeziku, ali im se u nacionalno meštovitim sredinama gleda kroz prste i dopušta da pojedine delove obreda izgovaraju na jezicima manjina.