Srbe sad sele radijacijom

PRVI put posle rata na ovim prostorima ujedinili su se Srbi, Hrvati i Bošnjaci. Svi kažemo odlučno "ne" nameri da se na području opštine Dvor na Uni odlaže radioaktivni i medicinski otpad.

Ovako za "Novosti" priča Dušan Mrđenović, "prvi komšija" bivše kasarne JNA u selu Matijevići kod Dvora na Uni, koja je jedna od lokacija na kojoj bi mogao da bude skladišten opasni otpad.

Dušana smo zatekli kako radi oko kuće. Pomalo šeretski, ali s neskrivenom gorčinom, čim nas je ugledao, kaže, kako uređuje mesto gde će graditi apartman, u sklopu kojeg bi kao posebna pogodnost bila besplatna hemoterapija, aludirajući na radioaktivni otpad iz nuklearne elektrane "Krško", koji bi se mogao odlagati tu, u neposrednoj blizini njegove kuće, na obroncima Trgovske gore.

- Imao bi ekskluzivnu lokaciju odmah tu do kapije kasarne - priča Dušan. - Šalu na stranu, ali svi smo ovde u strahu od tog zla, i Srbi i Hrvati, ali nas nema mnogo, pa se sad najviše uzdamo u komšije iz Bosne, preko Une, koji sve više dižu glas da će nas spasti ove "pošasti".

Pokušali smo da nastavimo makadamskim putem do kapije kasarne "Čerkezovac", nekadašnjeg glavnog skladišta Pete armijske oblasti JNA, ali nas je vojnik na ulazu, uz jasno pokazivanje da je zabranjeno fotografisanje, ljubazno zamolio da se okrenemo nazad.

- Kasarna je pre rata bila ogromno skladište, ima tri nivoa ispod zemlje, gde se kamioni mogu okretati - pokazuje nam lokaciju Dušan Mrđenović, koji ističe da je najveći paradoks što bi se otpad odlagao blizu sela koje je najgušće naseljeno u celoj opštini Dvor na Uni.

Građani potpisuju peticiju protiv radioaktivnog otpada

Ogorčeno kaže da Hrvatska ovako želi "da ubije tri muve jednim udarcem": reši se opasnog otpada, preostalih Srba na ovom području, koji čine dve trećine stanovništva, ali i dela Hrvata koji su ovde došli iz Posavine.

Zamenik načelnika opštine Dvor na Uni Miloš Mrkobrada pojašnjava da Hrvatska ima rok do 1. avgusta da odredi gde će biti lokacija za skladištenje dela radioaktivnog otpada iz "Krškog" i sveg medicinskog otpada iz cele Hrvatske.

Jedna od lokacija je i Trgovinska gora u opštini Dvor na Uni, a ono što, nažalost, ovu opštinu "preporučuje" jeste mali broj stanovnika na velikom području, svega 10 stanovnika po kvadratnom kilometru. Međutim, odmah preko Une, ne dalje od 2,5 kilometara odavde u Republici Srpskoj je Novi Grad, sa blizu 30.000 stanovnika, a opasnosti su izloženi i obližnji Bužim, Bosanska Krupa i Cazin u Federaciji BiH. Zbog toga su, kako nam je rekla načelnica opštine Novi Grad Snježana Rajilić, obavestili sve nadležne institucije, navodeći da je stanovništvo u velikom strahu, jer se brojni potoci sa Trgovske gore ulivaju u Unu, gde se nalazi zona vodosnabdevanja grada.

- Predeli od Zakope do Gornjeg Žirovca na Trgovskoj gori su građeni od krečnjaka i dolomita sa strmim nagibima i unutrašnjim pukotinama zbog čega su stene vodopropusne što povećava mogućnost zagađenja Une - upozorava se u tekstu rezolucije koju je pre dva dana usvojila opština Novi Grad.

U strahu su i meštani Cazinske Krajine, a predsednik Opštinskog veća Bosanske Krupe u FBiH Ćazim Kasić kaže da nije reč o problemu samo opština Novi Grad i Dvor, nego se proteže i na Bosansku Krupu i Bužim. Čelnici ovih opština će alarmirati sve nadležene na kantonalnom i na nivou Federacije da ova lokacija ni slučajno ne bude izabrana kao mesto odlaganja opasnog otpada.

Miloš Mrkobrada / Snježana Rajilić

REŠENjE NIJE KONAČNO, IZBOR TEK SLEDI

Lokacija "Čerkezovac" kraj Dvora na Uni samo je jedna u nizu onih koje bi mogle da budu mesto odlaganja radioaktivnog otpada iz nuklearke u Krškom, ali nema govora da je već izabrana. Tek sledi komplikovan i dug proces izbora lokacije koji će, po rečima Saše Medakovića, upravnika Državnog zavoda za radiološku i nuklearnu bezbednost u Zagrebu, biti krajnje otvoren.

- Izbor lokacije je kompleksan postupak, koji uključuje niz učesnika i pre bilo kakve odluke ili ozbiljnih ulaganja u ispitivanje lokacije pozvana je i lokalna zajednica da se uključi i dobije sve informacije - kaže za "Novosti" Saša Medaković.

Do potencijalne lokacije "Čerkezovac", kraj Dvora, tvrdi Medaković, došlo se posle selekcije koja je izvršena osamdesetih godina prošlog veka i koja je ukazivala na to da je šire područje Trgovske gore sa tehničkog aspekt potencijalno odgovarajuće za izgradnju deponije radioaktivnog otpada. Dodatno, u ovom području se nalazi skladišno-vojni kompleks "Čerkezovac" koji je u državnom vlasništvu, koji već skladišti opasne stvari.

- Ovo su bila dva osnovna elementa koja su dovela do toga da se lokacija "Čerkezovac" uvrsti na spisak potencijalnih lokacija za zbrinjavanje radioaktivnog otpada u Hrvatskoj - kaže nam Medaković, koji tvrdi da je najvažnije da se sve radi pred očima javnosti, a donet je i zakon koji reguliše transparentan proces zbrinjavanja radioaktivnog otpada.

(J. K.)