Istok Nemačke vrata desnici za Berlin

PROGNOZE ishoda današnjih izbora u saveznim pokrajinama na istoku Nemačke, Saksoniji i Brandenburgu, opasno su se približile tvrdnji da će desničarska stranka Alternativa za Nemačku (AfD) odneti pobedu. I mada u ove dve pokrajine, i trećoj Tiringiji gde se izbori održavaju idućeg meseca, živi tek deset odsto stanovništva zemlje, rezultat bi, po rastućem broju prognoza, mogao da sruši vladu kancelarke Angele Merkel.

Prema anketi Instituta za ispitivanje javnog mnjenja "Emind", četvrtina birača u istočnim pokrajinama bi na saveznim izborima glasala za AfD. Na zapadu zemlje, to bi učinilo upola manje građana. Uspeh ekstremne desnice u velikoj meri počiva na istim razlikama između istočnih i zapadnih regiona države, koje dele njihove žitelje i dana, čak 30 godina posle pada Berlinskog zida i ponovnog ujedinjenja u jednu državu.

Stožer oko kog su se zavrtele ultradesničarske ideje Alternative iste su one koje su Merkelovoj na početku migrantske krize bez presedana u Evropi i još neko vreme njenog trajanja davale jak vetar u leđa. Potom je topla struja promenila smer i temperaturu, preteći da oduva kancelarku iz vlade i sa političke scene. Politika otvorenih vrata prema migrantima iz Afrike i sa Bliskog istoka, koju je dizajnirala Merkelova, već ju je koštala najviše stranačke funkcije u Hrišćansko-demokratskoj uniji (CDU).

Prema studiji Univerziteta u Lajpcigu, gotovo svaki drugi ispitanik u Istočnoj Nemačkoj ima predrasude prema strancima i manjinama. Na nivou savezne države, to je svaka treća osoba.

Sloganima kao što su "Postani aktivista za građanska prava!", "Završite ujedinjenje!" i "Istok ustaje!" AfD snažno privlači istočnonemačke birače, jer ih oni asociraju na godine nakon ujedinjenja i izjalovljene nade.

PROČITAJTE JOŠ - "Juriš" ultradesnice na istoku Nemačke

Istočni Nemci zauzimaju, naime, samo 1,7 odsto visokih pozicija u nemačkoj privredi, politici i administraciji. Posle ponovnog ujedinjenja, socijalističku elitu NDR zamenili su zapadni Nemci. Ta podeljenost, zapravo, jeste klica iz koje je nikla okrenutost "istočnjaka" ka populizmu.

AfD poredi Nemačku sa bivšom NDR. "Ko danas razmišlja `drugačije` biće ućutkan na način na koji je to Štazi nekada radio", piše na internet-profilu ove partije.

- Neophodna nam je promena - ističe Folker Novak, član AfD iz Baucena (Budišina), gradića na reci Špreji, u istočnoj Saksoniji. - Ovde su ostali samo stari ljudi... Nemamo lekare, medicinske sestre, nastavnike, nema trgovaca, nema mladih. CDU je uništila sve.

PROČITAJTE JOŠ - Nemačka profesorka ukazuje na opasnost političkog islama

Mnogo ljudi u ruralnim istočnim periferijama Nemačke osećaju se zapostavljenim, izdanim i zaboravljenim. Pojedini se nikada nisu sasvim oporavili od gubitka radnog mesta posle pada Zida. Obećanja o istom standardu na istoku i zapadu zemlje, nisu se ispunila, plate su na istoku i danas niže, a mladi u kolonama odlaze za zapad. Ni tretman koji imaju od sunarodnika iz zapadnih pokrajina nije nešto čime bi mogli da budu zadovoljni. Podela na "Osiz" i "Vesis" (istočnjake i zapadnjake) nimalo im ne ide u prilog.

KRITIKE

ISTOK Nemačke bio je u domaćim, ali i svetskim medijima često negativno pominjan. Razloga je bilo više: rasistički pokret "Pegida", napadi na migrante, desničarsko-ekstremistički neredi u Kemnicu... To je dodatno "poguralo" raslojavanje i animozitet jednih prema drugima.

AUTOGOL

DEMOHRIŠĆANI vladaju Saksonijom neprekidno od ujedinjenja, 1990. godine. Konzervativna vlada CDU decenijama je davala svoj doprinos snaženju AfD, a to su činile i koalicije koje su bile na vlasti poslednjih godina, otkako su demohrišćani izgubili apsolutnu većinu. Epilog je praktično autogol: za samo pet godina AfD je udvostručila procenat svojih pristalica.