Metropole kojima prete zemljotresi

BON - Na osnovu analiza Zemljine kore i podataka o ranijim zemljotresima geofizičari sa priličnom sigurnošću procenjuju da će područje Tokija tokom sledećih decenija zadesiti razoran zemljotres.

Razlog je u napetosti koja raste ispred obale Japana, u podvodnoj pukotini Filipinska i Pacifička ploča ulaze ispod Evroazijske ploče i pri tom zapinju jedna o drugu.

Pre 88 godina u zemljotresu snage 7,9 stepeni u području Tokija poginulo je 140.000 ljudi. Otada vlada preteći mir jer nastaje nova zategnutost, tako da neki stručnjaci o Tokiju govore kao o "gradu koji čeka da umre".

Međutim, Japan je samo jedna od zemalja koje se "tresu". Do zemljotresa, teorijski, može da dođe na svakom mestu u svetu, ali su oni mnogo češći na rubovima kontinentalnih ploča.

Više od 95 odsto zemljotresa dešava se duž tihookeanskog "vatrenog pojasa", u regionima u kojima se Australijska, Indijska, Arapska i Afrička ploča podvlače pod severniju Evroazijsku ploču.

Takođe, posebno je trusno područje od Kine, preko Nepala, Irana do Turske i jugoistočne Evrope, preneo je nemački državni radio "Dojče vele".

Mnogi od tih delova sveta gusto su naseljeni, naselja su često na obalama i ugrožena su od eventualnog cunamija. Prvo u industrijski razvijenim, a zatim sve više i u zemljama ubrzanog razvoja nastajali su veliki gradovi, često megagradovi.

Među tim gradovima, prema procenama geofizičara, najugroženiji je glavni grad Nepala Katmandu koji ima "samo" milion stanovnika. Izuzetno su ugroženi i Delhi, Mumbaj, Manila, Islamabad, Teheran, Džakarta, Bandung, Karači, Istanbul, Izmir, Bogota, Meksiko Siti, Gvatemala Siti, San Salvador, Kito i Lima.

U industrijski razvijenim zemljama pored Tokija posebno je ugrožen Los Anđeles.

Kada je reč o visokorazvijenim zemljama stručnjaci polaze od toga da bi razorni zemljotres mogao izazvati ogromnu materijalnu štetu. Bile bi oštećene ili uništene skupe stambene i poslovne zgrade i industrijska postrojenja.

Tačnih procena nema, ali se, recimo, u slučaju razornog zemljotresa u Tokiju računa na štetu koja bi mogla dostići 3.000 milijardi dolara, plus kolateralna šteta u svetskoj privredi. Međutim, broj ljudskih žrtava ne bi morao biti veliki, jer se u razvijenim zemljama vodi računa o opasnosti od potresa i primenjuju visoki standardi u izgradnji.

S druge strane, u zemljama ubraznog razvoja materijalna šteta ne bi bila tako velika, ali se računa da bi moglo biti daleko više žrtava - upravo zbog standarda u građevinarstvu.