Umetnine na kovačkoj presi

RADNIČKA umetnost dobija sve više novih žanrova i izraza. Ovog puta, u Starom Selu kod Velike Plane, proteklog vikenda je održano zanimljivo takmičenje: izrada umetnina na pneumatskom kovačkom čekiću, presi, kako ga zanatlije još zovu. Održano je u organizaciji Udruženja radnika umetnika Srbije i Crne Gore, čije sedište je u Gornjem Milanovcu, i kovačke radionice "Nidža Dišin" u Starom Selu, čiji vlasnik je majstor Nikola Jovanović (28). On je osvojio prvu nagradu - "Zlatni otkovak".

"Srebrni otkovak" je "iskovao" kovač Goran Ristović iz Majdana kod Gornjeg Milanovca, a "bronzani" Danijel Radivojević, iz kraja oko Velike Plane.

Inženjerski, zanatski i umetnički žiri precizno je merio brzinu, veštinu kovanja takmičara i kvalitet otkovanih predmeta. Ni po babu, ni po stričevima.

- Ovo takmičenje postaće tradicija, iako je kovača u Srbiji sve manje - najavljuju organizatori neobične smotre.

Prošle godine, pomenuto udruženje bilo je i organizator takmičenja u izradi predmeta u kovačkoj radionici "Čekić" u selu Dublje, kod Svilajnca, u vlasništvu majstora Ivice Ivanovića, ali ne na presama, nego na starinski kovački način.

"Zlatni otkovak" Nikola Jovanović Foto M. Bošnjak

- I ja sam jedan od retkih kovača u čitavom našem kraju - kaže Nikola Jovanović. - Ovim zanatom bavim se od 2002. Zavoleo sam ga radeći uz deda Radišu, koga su svi od milošte zvali Diša, a bio je starinski kovač. Zato sam kovačku radnju i nazvao "Nidža Dišin", po mom i njegovom nadimku. Baš zahvaljujući dedi i kovanju, ostao sam da živim na selu. Inače, taj pneumatski kovački čekić ima snagu udarca od 160 kilograma u minuti. Sve može na njemu da se kuje.

Desno od te jake mašine, rasplamsava se vatra od uglja, na kojoj se usijava gvožđe, od koga vrlo brzo kasnije nastaju otkovci različitih oblika i namena.

RADIONICA OD 1930.

KOVAČNICA u kojoj je održano takmičenje osnovana je davne 1930. Njen osnivač bio je Borivoje Jovanović, pradeda sadašnjeg vlasnika Nikole. Borivojev zanat nastavio je sin Radiša Diša, a od Diše ga preuzima njegov unuk Nidža.

Deo učesnika kovačkog takmičenja

NAJMLAĐI KOVAČ

NA takmičenju, kao najmlađi kovač, učestvovao je i Stefan (14), sin drugoplasiranog Gorana Ristovića, koji želi da očev zanat nastavi čak i kad završi srednju školu, a kasnije, nada se, i tehnički fakultet.