U tajnom niškom sefu i izborni materijal iz 1996.

STARE fotografije, odličja, medalje, zahvalnice gradu, službeni glasnici iz osamdesetih godina prošlog veka, ali i štafeta iz 1984. godine koju su omladinci u Titovu čast nosili širom Jugoslavije, samo su neke od dragocenosti koje se kriju iza masivnih vrata tajnog sefa u Ulici 7. jula u Nišu.

Sagrađena kao prva filijala Narodne banke Kraljevine Jugoslavije, velelepna zgrada s pogledom na niški kej gotovo 50 godina se ne koristi kao banka, ali je sef u njoj ostao, da i danas čuva vredne uspomene od istorijske važnosti. Projektovao ju je beogradski arhitekta Aleksandar Janković, a kamen temeljac položio tadašnji guverner jugoslovenske Narodne banke Đorđe Vajfert.

Šezdesetih godina prošlog veka tu se uselilo Predsedništvo Skupštine opštine Niš, a do otvaranja Kuće za venčanje 2000, u holu zgrade mnoge Nišlije sklapale su brakove.

Iako je danas jedan od najposećnijih objekata u Nišu, malo ko zna da se u njemu nalazi i sef veličine osam puta tri metra u kojem je smeštena zanimljiva istorijska građa.

PROČITAJTE JOŠ - Ona je čuvarka prošlosti podno Kopaonika

Do njega se stiže iz kancelarije gradskog većnika Mihajla Zdravkovića, a sam izgled metalnih vrata debljine tridesetak centimetara zbunjivao je, kaže naš domaćin, mnoge koji su kroz njih prošli.

- U sefu se nekada čuvao novac, dok su danas u njemu smeštene istorijske dragocenosti. Tu su pokloni koje su prethodni gradonačelnici dobijali, umetničke slike, knjige, pehari, a zanimljivo je, recimo, da se u sefu čuva i izborni materijal iz 1996. godine. U njemu je još jedan manji sef, koji nikada nismo otvorili, ali se pretpostavlja da je prazan - govori nam Zdravković.

Zapisnici iz Miloševićevog vremena / Foto J. Ćosin

- Fotografije beleže njegov boravak u gradu od samog dolaska "Plavim vozom", pa doček, prijem na Univerzitetu, obilazak Elektronske industrije. Tu se vidi i kako je Niš izgledao pre gotovo 50 godina - objašnjava Zdravković.

Svedočanstvo o nekadašnjoj državi

U Zavodu za zaštitu spomenika kulture kažu da o sefu nema mnogo istorijskih podataka, osim što se zna da je izgrađen kada i zgrada, u periodu od 1924. do 1926. godine.

- Nekadašnja filijala Narodne banke Jugoslavije podignuta je na mestu na kome se nalazila letnja rezidencija kralja Milana Obrenovića, koja je izgorela u požaru tokom Prvog svetskog rata. Sama zgrada se svrstava u red arhitektonski najvrednijih objekata u Srbiji - priča istoričar niškog Zavoda za zaštitu spomenika kulture Đorđe Stošić.

Fotografije nastale tokom posete Josipa Broza Tita davne 1971.

Projektovana je i sagrađena u duhu francuskog poznog neoklasicizma, s dekorativnom ornamentikom u veštačkom kamenu, s posebno naglašenim ulaznim delom i nizom stubova.

GRADSKA kuća je spomenikom kulture proglašena 1986. godine i stavljena je pod zaštitu države. U njoj su snimani mnogi filmovi, a najpoznatiji su "Dvoboj za južnu prugu" i "Pljačka Trećeg rajha".

MEĐU vrednim stvarima, otkriva nam Mihajlo Zdravković (na slici), u sefu se nalazi i štafeta iz 1984, poznatija kao "Vučko", jer su je omladinci u čast Titovog rođendana nosili širom Jugoslavije u godini kada su u Sarajevu održane Zimske olimpijske igre. Vučko je bio čuvena maskota zimskih igara.